Муҳаммад мудири сомонаи donishju.net аст. Азбаски мақолаҳои тоҷикӣ дар соҳаи технологияи иттилоотӣ бисёр каманд, ӯ дар ин сомона барои донишомӯзон бо забони тоҷикӣ маълумот пешниҳод мекунад. Пиромуни касби барномасозӣ ва нозукиҳои он бо Муҳаммад суҳбат оростем.

Барномасоз кист?

– Аксарият фикр мекунанд, ки барномасоз ё худ программист бо телефон ё компютер хуб кор мекунад ё онҳоро таъмир мекунад ё интернетро хуб мефаҳмад ва дар интернет чизи мавриди назарро тезтар ҷустуҷӯ мекунад. Google (аз Wikipedia) дар мавриди барномасоз чунин шарҳ додааст:

Программист — специалист, занимающийся программированием, то есть созданием компьютерных программ. (Барномасоз мутахассисест, ки бо барномасозӣ, яъне сохтани барномаҳои роёнаӣ (компютерӣ) машғул аст.)

 – Барномасоз фақат сомона (сайт) месозад?

– Чуноне аз таърифи болоии барномасоз бармеояд, имконияти ӯ танҳо бо сохтани сомона маҳдуд намегардад. Ғайр аз сомона сохтани дигар барномаҳои компютерӣ низ ба барномасоз рабт дорад. Азбаски соҳаи web бисёр тараққӣ кардааст, барномаҳои компютериро мутобиқ ба web менависанд, то ҳангоми сохтани як барнома, ба он ҳам аз телефон, ҳам аз ноутбук ва ҳам аз дигар таҷҳизотҳо аз дилхоҳ гӯшаи дунё даромада тавонанд. Масалан барои истифодаи он дар дигар компютер шарт нест онро боргирӣ ва насб кунед. Кофист ба нишонии домени он ворид шавед ва барнома дар браузер кушода мешавад.

Масалан, online.alif.tj (барнома барои мудирияти хадамоти бонки Алиф), alifpay.tj (барои аз корти худ ба корти дигар кас равон кардани маблағ), web.telegram.org (барои истифодаи барномаи телеграм тавассути браузер) ва ғайра.

Чаро бояд барномасоз шавем?

– Дар ин соҳа имкониятҳо хеле зиёданд. Ҳоло қариб аксар тиҷорат рақамӣ шуда истодааст. Масалан, агар шумо як мағоза дошта бошед, барои шумо барномае лозим аст, ки бо он хариду фурӯшро идора, даромаду хароҷотро ҳисоб кунед ва ғайра. Ва ё тиҷорате дореду мехоҳед барои он хариду фурӯши онлайниро ба роҳ монед, то мардум тавонанд молҳои шуморо аз дилхоҳ ҷой бинанд, фармоиш диҳанд ва харид кунанд. Умуман, дар ҳама соҳа мешавад бисёр корҳоро худкор (автоматӣ) кард. Ҳамаи ин худкорсозӣ (автоматизатсия) тавассути барномасозӣ амалӣ карда мешавад. Албатта баъзе худкорсозиҳои хурдро метавон тавассути Excel бе донистани барномасозӣ низ иҷро кард, вале барои барномаву ҳисобҳои калонтар ба шумо барномаи махсус лозим мешавад. Аз ин сабаб, ҳам таваҷҷуҳ ва ҳам ҷойҳои корӣ дар ин соҳа зиёд аст. Ҳатто агар дар макони худатон ҷойи кор наёбед, метавонед аз ҷойи нишастатон истода барои як ширкати хориҷа расман кор кунед. Агар намехоҳед бо маош кор кунед ва ё аз ширкате вобаста бошед, метавонед стартапи худро ташкил карда, ҳадди ақал ҳамчун фрилансер кор карда, даромади хубе ба даст оваред. Агар инро ҳам намехоҳед, метавонед ягон идеяи худро сохта, тавассути он маблағ ба даст оваред. Хуллас, имкониятҳо бениҳоят зиёданд ва ин аниқ аст, ки шумо бекор намемонед.

– Оё ҳама барномасоз шуда метавонад?

Бале, ҳама барномасоз шуда метавонад, агар шавқу завқ ба ин соҳа ва омӯзиш зиёд бошад. Масалан, шумо ҳангоми нишастан дар назди роёна ва омӯхтани барномасозӣ бояд монда ва дилгир нашавед. Агар ин кор ба назари шумо дилгиркунанда бошад, шумо баъди як моҳи омӯзиш ин соҳаро тарк мекунед. Воқеан, ягона чиз барои барномасоз шавқ, завқ ва ҳавас аст. Дигар ҳама монеаҳоро метавон гузар кард.

“Ман 20, 25, 30, 40 … солаам, оё барои барномасоз шудан дер нашудааст?” – ба ин монанд суолҳо бисёр пайдо мешаванд. Худи банда ҳарчанд аз соли 2019 ба сохтани сомона машғул будам, баъди якчанд сол, дар 23 солагӣ ба омӯзиши барномасозӣ оғоз кардам ва ҳоло бо хости Худо каму беш дар ин соҳа кору фаъолият мекунам ва ризқамро ба ин васила дарёфт карда истодаам. Дар YouTube бисёранд нафароне, ки дар 40-солагӣ ва ё дертар аз он барномасозиро оғоз карда, муваффақ гаштаанд. (Агар ба фикратон синну сол садди роҳатон мешавад, метавонед ҷустуҷӯ карда тамошо кунед.)

Донистани забони русӣ ё англисӣ ҳатмӣ аст?

Дар аввал не. Ақалан забони русӣ (ё англисӣ)-ро фаҳмида тавонед, кофӣ аст. Чунки баъзе курсҳо бо забони русӣ мегузаранд. Ҳамчунин агар худомӯзӣ кунед, маводҳо бештар ба русиву англисианд. Аммо агар хоҳиши дар ин соҳа пеш рафтан ва ё кор кардан дар ширкатҳои хориҷаро доред, пас бояд русиву англисиро хубтар омӯзед. Махсусан, забони англисиро. Барои оғоз кардан танҳо фаҳмидани забони русӣ (ё англисӣ) кофист. Донистани забонҳои хориҷӣ дар ҳама соҳа ба шумо лозим мешаванд. Саволи асосӣ ва барои аксарият ҷолиб ин аст, ки барномасоз чӣ қадар даромад дорад. Даромади барномасозонро дидан бисёр осон аст. Масалан, ба сомонаҳое ворид мешавем, ки таблиғоти ҷойи корӣ доранд. Яке аз сомонаҳои машҳур дар ИДМ ин hh.ru аст, ки 19302 ҷойи корнӣ бо маоши то 460 000 рубл дастрасанд.

Намогирифт аз сомонаи hh.ru

Инро миқдор бо қурби ҳозира (октябри 2023) 52900 сомонӣ мешавад. Бад нест, ҳамин тавр не?

Ҷойи корӣ барои барномасози хурд (junior C#) дар ҳамин сомона бо маоши 90 000 – 130 000 рубли русӣ вуҷуд дорад, ки ба асъори тоҷикӣ 10 000 – 15 000 сомонӣ мешавад.

Junior баъди коромӯзӣ дараҷаи аввалини барномасозӣ ва  чанд соҳаи дигар аст.

Дар ширкатҳои тоҷикӣ ва умуман Тоҷикистон шояд вазъ каме фарқ кунад. Ман аз бозор пурра бохабар нестам, вале то ҷойе медонам, барномасоз аз 2000 сомонӣ сар карда, то 20-25 ҳазор сомонӣ маош дорад. Ҳамин шабу рӯз дар сомонаи аз ҳама машҳур – somon.tj ҷойҳои корӣ барои барномасози php бо маоши 7000 c. ва web-барномасоз бо маоши 10 000 с. дарёфтам. Дигар аксар ширкатҳо, монанди Алиф, Спитаменбонк, Мегафон ва ғайра таблиғоти ҷойи корӣ доранд, аммо нархро нишон надодаанд. То ҷойе аз шунидаҳо маълум гардид, нархи барномасоз дар ин ширкатҳо баробар бо маоши хориҷа аст. Вале агар шумо забонҳои русӣ ё англисиро хуб медонеду намехоҳед бо ин даромад дар Тоҷикистон кор кунед, метавонед аз ҳамин ҷо истода дар ширкатҳои хориҷӣ кор кунед ва даромади хубе дошта бошед. Ва ё метавонед ба хориҷ рафта кору фаъолият кунед. Агар бо маош кор кардан намехоҳед, метавонед ҳамчун фрилансер кор кунед. Хулоса, маоши барномасоз чӣ дар Тоҷикистон ва чӣ дар хориҷ хуб аст ва мувофиқи сомонаҳои корӣ, ки маош нишон дода шудааст, аз 1000-2000 сомонӣ то 20-25 ҳазор сомонӣ аст.

Оё мутахассиси тоҷики ин соҳа аз мутахассисони хориҷа фарқ мекунанд ва даромади кам мегиранд?

– Не! Чуноне дар боло қайд кардам, барномасозӣ сарҳадро намедонад. Яъне шумо агар барномасозед, метавонед, дар дилхоҳ ҷой кор кунед. Ин боис мешавад, ки чӣ ширкатҳои ватанӣ ва чӣ ширкатҳои хориҷӣ бо ҳам рақобат кунанд ва барномасозони беҳтаринро бо маоши рақобатпазир ба кор гиранд. Оид ба соҳаи барномасозӣ маълумотҳо хеле фаровонанд, вале кӯшиш кардам, фишурда дар ин маврид гуфта бошам.

Ташаккур барои суҳбат.

– Саломат бошед.

Мусоҳиб, Исматулло Абдуллоев

Блоки рекламавӣ

ЯК ҶАВОБ ТАРК

Пожалуйста, введите ваш комментарий!
пожалуйста, введите ваше имя здесь