Муассиси ширкати хусусии низомии Вагнер, соҳибкор Евгений Пригожин кушта шуд. Ҳавопаймои Embraer ERJ-135BJ Legacy 600 дар вилояти Твер суқут кард. Евгений Пригожин дар 62 соли умри худ аз фурушандаи хот-дог то ба исёнгар расид.
Дар маҳбас буд, аввалин тиҷорати фурӯши хот-дог дар хаймаҳоро кушод
Евгений Пригожин соли 1961 дар Ленинград таваллуд шудааст. Аз падар барвақт маҳрум шуд ва ӯро модару падари нотаниаш ба воя расонданд. Шавҳари нави модари Пригожин кӯшиш кард, ки писарро ба варзиш одат кунад, шахсан ӯро машқ медод ва сипас ӯро ба интернати варзишӣ фиристод.
Бо вуҷуди ин, Пригожин натавонист дар варзиш касб кунад – дар синни 18-солагӣ ӯ аввал шартан аз озодӣ маҳрум шуд ва сипас дар маҳбас низ афтод. То ба маҳбас афтодан Пригожин ба кори ҷисмонӣ машғул набуд, худи ӯ иқрор шуд, ки ҷои охирини кораш «дарахтбурӣ» буд.
Пас аз озод шудан, ӯ тасмим гирифт, ки тиҷорати шахсии худро кушояд ва – тавре ки баъдтар изҳор дошт – ҳамроҳи падарандараш, аввалин соҳиби як фурӯшгоҳи хот-дог дар Ленинград шуд.
Соли 1990 дар Апрашка ман аввалин шуда дар Ленинград ба фурӯши хот-дог шуруъ кардам. Дар хонаи ман хамир мекарданд – дар ошхона, модарам даромадро ҳисоб мекард – ман дар як моҳ ҳазор доллар кор мекардам ва ин як тӯда рубл мешуд. Ҳисоб кардан барои модарам душвор буд.
Евгений Пригожин
Хот-догҳо фоидаи хуб оварданд ва Пригожин тасмим гирифт, ки тиҷоратро минбаъд инкишоф диҳад. Ҳамзамон, ӯ як шабакаи мағозаҳои хӯрокворӣ ва муассисаи «Винный клуб»-ро роҳбарӣ мекард. Дере нагузашта ӯ боз чор тарабхонаи дигарро таҳти роҳбарии худ дошт, аммо шуҳрат ба ӯ танҳо пас аз панҷум, тарабхонаи шинокунандаи New Island, ки соли 1998 кушода шуд, омад.
Ширакро бо Буш хӯронд ва ба мактабҳо ғизо дод
Машҳуртарин тоҷирон, шахсиятҳои ҷамъиятӣ ва сиёсатмадорони Санкт-Петербург вақти худро дар «New Island»-и Пригожин мегузарониданд, вале танҳо пас аз баргузории вохӯриҳои раисиҷумҳури Русия Владимир Путин ва президенти Фаронса Жак Ширак дар ин муассиса дар соли 2001 ва Путину президенти ИМА Ҷорҷ Буш дар соли 2002 , тарабхона шуҳрати ҳақиқӣ ба даст овард.
Тақрибан дар ҳамон вақт Пригожин ширкати хӯроквории «Конкорд»-ро боз кард, ки он ба мисли тарабхонаи рӯи об дар сатҳи олӣ зиёфатҳои тантанавӣ ва нишастҳо ташкил мекард, аммо онро “бо таҳвил” анҷом медод. Ва дар охири “даҳҳо” тиҷорати тарабхонаҳо бо ғизо таъмин кардани мактабҳо низ буд.
Дар соли 2011 соҳибкор инчунин дар пойтахт низ ба мактабиён ғизо дастрас кардааст. Дар Маскав тақрибан 400 мактаб мавҷуд буд, ки дар он кӯдакон хӯроки нисфирӯзии Пригожинро мехӯрданд.
«Вагнер»-ро таъсис дод, ки дар Сурия ва Африқо меҷангид
Бори аввал маъракаи хусусии низомии Вагнер (ширкати хусусии низомӣ) дар соли 2015, соле, ки амалиёти низомии Русия дар Сурия оғоз шуд, баррасӣ шуд. Ҷангҷӯёни ин воҳид бар зидди гурӯҳҳои террористӣ меҷангиданд ва дар ҳамла ба шаҳрҳои таҳти назорати ҷангҷӯён ширкат доштанд, аммо шуҳрати онҳо як ҷанбаи дигари манфӣ низ дошт – ҳама куштори артиши Башор Асад бар гардани вагнериён андохта мешуд. Дар хабар буд, ки ҷанговарони Пригожин устухонҳои пои асирро бо болға майда карда, синаашро шикастанд, баъд сарашро гирифта, дастонашро буриданд ва ҷасадро аз пояш овезон карда, оташ задаанд. Тасдиқи ҳодиса вуҷуд надошт, аммо болға яке аз рамзҳои ғайрирасмии «Вагнер» шуд.
Иштироки «Вагнер» дар муҳорибаҳо на ҳамеша бомуваффақият буд. Ҳамин тавр, соли 2018 дар вилояти Дайр-аз-Зори Сурия ҷангиёни ин воҳид дар якҷоягӣ бо қисматҳои артиши Башор Асад бо сохторҳои мухолифини Сурия бо ҳамроҳии низомиёни амрикоӣ даргир шуданд. Қӯшунҳои ҳукуматӣ шикаст хӯрданд, отряди Вагнер талафот дод, ки баъдтар аз ҷониби Вазорати корҳои хориҷии Русия эътироф карда шуд.
Инструкторони низомии ин ширкат ҳамчунин ба сарбозони ҳукуматӣ дар чанд кишвари африқоӣ барои мубориза бо шӯришиёни мусаллаҳ таълим дода ва ба гуруҳҳо ва неруҳои дигари маҳаллӣ машварат додаанд. Чунин вазъият дар Ҷумҳурии Африқои Марказӣ, Малӣ, Судон ва Мозамбик буд.
Худам аслиҳаи кӯҳнаро тоза мекардам, камарбанди тирро худам ҷо мекардам ва баъд мутахассисоне ёфтам, ки дар ин кор ба ман кумак карда метавонистанд. Аз ҳамон лаҳза, 1-уми майи соли 2014, як гуруҳи ватандӯстон арзи ҳастӣ карданд, ки баъдан соҳиби номи “Вагнер” шуданд.
Евгений Пригожин
Дар аввал гумон мерафт, ки шахсияти асосӣ дар Вагнер Дмитрий Уткин аст, ки фармондеҳи ин қисм ва бо ҳамин ном меҷангид, аммо ба зудӣ рӯзноманигорон ширкатро бо номи худи Пригожин пайванд доданд.
Соҳибкор робитаи худро бо “Вагнер” муддати тӯлонӣ рад кард ва бар зидди рӯзноманигороне, ки мақоми ӯро ҳамчун “соҳиби ширкат” даъво мекарданд, ғолиб омад. Танҳо моҳи сентябри соли 2022 ӯ ошкор кард, ки воқеан як гуруҳи ҷангӣ таъсис додааст, ки онро бо силоҳ ва лавозимоти ҷангӣ таъмин кардааст. Ба гуфтаи худи Пригожин, соҳибкорро водор кардааст, ки тақсимотро вазъ дар Донбасс эҷод кунад – ширкат бояд дар ин минтақа “русҳоро муҳофизат кунад”.
Сипас, дар моҳи сентябри соли 2022, Пригожин гуфт, ки ҷангиёни ӯ дар даргириҳои мусаллаҳона дар Сурия, як қатор кишварҳои африқоӣ, арабӣ ва Амрикои Лотинӣ ширкат кардаанд.
Дар амалиёти махсус иштирок карда, ба Артемовск ҳамла ва сипас исён кард
24 феврали соли 2022 президенти Русия Владимир Путин дар бораи оғози амалиёти вижаи низомӣ (СВО) дар Украина хабар дод. Дар амалиёти ҷанг ширкати хусусии ҳарбии «Вагнер» ҳамроҳи зергуруҳҳои доимии қувваҳои мусаллаҳ ва горди миллӣ иштирок кард.
Муваффақиятҳои бузурги Вагнер дар муҳорибаҳо дар самти Донеск — дар вақти ҳуҷум кардани шаҳрҳои Соледар ва Артемовск ба даст оварда шуданд. Ҷанг барои деҳаи охирин барои Вагнер махсусан душвор буд – он мавқеъ танҳо дар рӯзи 225-уми ҷанг таҳти назорат гирифта шуд, ки дар давоми он Пригожин муроҷиатҳои маъмули худро дар Интернет сабту нашр кард.
Вай дар паёмҳои аудиоӣ ва видеоӣ дар бораи рафти амалиёт гап мезад ва баъдтар дар бораи талафоти вагнериён ва “қаҳтии снарядҳо” суҳбат мекард. Вақте ки шаҳр зери назорат гирифта шуд, вай эълон кард, ки бачаҳои худро аз Артемовск мебарорад.
Ширкат дар пасманзари муноқишаи байни Пригожин ва вазорати дифоъ мавқеъҳоро ба ҷузъу томҳои дигари Русия дод. Баъдан хадамоти матбуоти Пригожин навореро нашр кард, ки дар он гӯё мавқеи вагнериён пас аз зарбаи мушакии неруҳои мусаллаҳи Русия тасвир шудааст.
Ҷанговарони ширкат ба суи Маскав роҳ пеш гирифта, дар роҳ бинои штаби округи ҳарбии ҷанубиро дар маркази Ростови лаби Дон ишғол карданд. Дар рафти ҳаракат ҷанговарони Вагнер ба сӯи артиши рус оташ кушоданд. Хабарнигори низомии шабакаи 1 Ирина Куксенкова хабар дод, ки “Вагнериён” маркази фармондеҳии ҳавоиро, ки дар ҳавопаймои Ил-22 буд, нобуд кардаанд. 10 кас кушта шуданд. Вақте дар қароргоҳи Округи ҳарбии ҷанубӣ аз Евгений Пригожин дар бораи сабабҳои ҳамла ба ҳавопаймо, ки ҳеҷ гуна зарба назада буд, пурсиданд, ӯ ба “як аҳмақ” аз гуруҳи ҳамлаҳои ҳавоӣ ишора кард. Ба гуфтаи ӯ, ҷанганда “ҳама чизеро, ки парвоз мекард” бепарвоёна мезадааст.
Дар маҷмӯъ, ба гуфтаи хабарнигорони низомӣ, дар ҷараёни ошӯб шаш чархбол суқут кардааст.
Нисбати Пригожин аз рӯи далели ташкили шӯриши мусаллаҳона парвандаи ҷиноӣ боз шудааст
Колоннаҳои Пригожин ба масофаи 200 километр ба Маскав наздик шуданд ва танҳо пас аз гуфтугӯи телефонии соҳибкор ва президенти Белорус Александр Лукашенко қатъ шуданд. Пригожин гуфт, ки вай ба вагнериён амр дод, ки ба бошишгоҳҳои саҳроӣ баргарданд ва баъд бо созиш бо Лукашенко ба Белорус рафт ва чанде нагузашта баъзе аз тобеонаш ба он ҷо кучиданд.
Пас аз кӯшиши ошӯб дафтари кории Евгений Пригожинро кофтукоб карданд, ки дар ҷараёни он маъмурони амниятӣ шиносномаҳои қалбакӣ, хиштҳои тило, кулоҳгисҳо ва силоҳҳои зиёде пайдо карданд.
Пас аз рафтани воҳидҳои Вагнер ба Беларус, Пригожин боз чанд маротиба ба Русия парвоз кард, аз ҷумла барои мулоқот бо Владимир Путин. Ба гуфтаи президент, дар мулоқот ӯ ба намояндагони ширкат чанд имконоти кор, аз ҷумла хидмат дар зери роҳбарии фармондеҳи бевоситаи онҳо бо лақаби Седа пешниҳод кард.
Суқути ҳавопаймо
Рӯзи 23-юми август ҳавопаймои Пригожин бори дигар дар Русия мушоҳида шуд. Ӯ дар парвоз аз Маскав ба Санкт-Петербург буд, ки ҳавопаймо ногаҳон аз дид нопадид шуд. Тақрибан соати 19:20 ба вақти Маскав дар бораи суқути ҳавопаймои хусусӣ дар вилояти Твер хабар расид. Вазорати ҳолатҳои изтирорӣ суқути ҳавопайморо таъйид кард ва афзуд, ки касе аз 10 мусофир ва ё ҳайати сарнишинҳои ҳавопаймо зинда намондааст ва ба зудӣ Оҷонси федеролии нақлиёти ҳавоӣ хабар дод, ки худи соҳибкор (Пригожин) яке аз мусофирон дар дохили ҳавопаймо будааст.
Дар арафаи маргаш Пригожин видеоеро аз Африқо сабт кард, ки дар он изҳор дошт, Вагнер дар ин қитъа кор мекунад.
Моҳи майи соли 2023 аз Пригожин пурсиданд, ки оё ӯ аз марг метарсад? Вай ҷавоб дод: “Вақти мурдан ба қафо нигаристан ниёз нест, ҳама як рӯзе мемирем”.
