Ин сангнигораҳо бори аввал дар харитаи ёдгориҳои таърихии Тоҷикистон сабт мешаванд.
Дар ноҳияи Ашти вилояти Суғд, дар харсангҳои калон ва кӯҳсорони баланд як силсила сангнигораҳо ё петроглифҳо кашф шудаанд, ки онҳо аз ҳаёту ҷаҳонбинӣ ва ҷаҳоншиносии бошандагони қадими ин сарзамин шаҳодат медиҳанд. Сангнигораҳо барои бостоншиносон бозёфти нодир ба ҳисоб меравад, зеро онҳо бори аввал ба харитаи ёдгориҳои таърихии Тоҷикистон ворид карда мешаванд.
Дар ин бораи Бахтовар Темурзода, бостоншиноси тоҷик ба “Asia-Plus”хабар дод.
Ба иттилои ӯ, ин бозёфтҳо дар деҳаи Даҳанаи ноҳияи Ашт 8 -уми апрели соли ҷорӣ ёфт шудааст. Дар умум, ин 16-умин минтақае дар ноҳияи Ашт ба ҳисоб меравад, ки дар он бозёфтҳои таърихӣ пайдо мегардад.
“Пештар ҳам бозёфтҳои таърихӣ ва кашфиётҳо дар ноҳияи Ашт аз ҷониби олимон ва бостоншиносони ватанию хориҷӣ ба қайд гирифта шудааст, аммо ин 16 минтақа дар харитаи ёдгориҳои таърихии Тоҷикистон бори аввал ворид мешавад”-гуфт Бахтовар Темурзода.
Ба гуфтаи ин бостоншинос сангнигораҳо, ки аввалин намунаи санъат мебошад, барои дарки тафаккури инсонҳои қадим ва тасаввуроти онҳо маводи муҳим дониста мешавад. “Сангнигораҳои деҳаи Даҳана аз ҷиҳати фарогирии мазмуну мундариҷа гуногун буда, дар ҳазораи дуюми то милод саркарда, то миёнаҳои асри XIX тавассути ниёкони маънишиносу воқеъбини мо ҳаккокӣ шуда, анъанаҳои маданияти қавми саккоиҳоро ифода менамоянд. Дар сангнигораҳо аксаран нақшҳои ҳайвонҳои калон: уштуру асп, гову бузҳои кӯҳӣ, оҳую гӯсфандон, инчунин манзараи ҳарби шеру палангон, гирду сагон ва маъракаи шикори парандагон бо тамоми ҷузъиёташ таҷассум шудаанд”, -мегӯяд Бахтовар Темурзода.
Баъзе аз сангнигораҳо дар баландии 700 метр аз сатҳи баҳр ҷойгиранд. Дар аксҳои интишорнамудаи бостоншинос дидан мумкин аст, ки қисми зиёди сангнигораҳо бо усули техникаи хол-хол кашида шуда, бо ашёи оҳанӣ ва ё санг канда шудааст. Дарозии аксари нақшҳо 30- 45 см аст. Миқдори умумии сангнигораҳои деҳаи Даҳана то ҳол аз ҷониби бостоншиносон ҳисоб карда нашудааст.
Бахтовар Темурзода мегӯяд, ки ба андешаи бостоншиноси шодравон В. Ранов сангнигораҳои деҳаи Даҳана ба ҳазораи дуюми то милод тааллуқ дошта, ба қавми қадими чорводори “саккоиҳои он сӯи Суғд” мансуб аст. Дар натиҷаи корҳои бостоншиносӣ дар деҳаи Даҳанаи ноҳияи Ашт то ҳол зиёда аз 2370 сангнигораҳо аккосӣ ва шуморагузорӣ карда шудааст.
“Баъди кашфи сангнигораҳо намояндаи ЮНЕСКО омада бозёфтҳоро аккосӣ карданд ва ба қайд гирифтанд. Қисмати дуюми бозёфтҳо бо сабаби боронгариҳои зиёд пурра кашф нашудаанд. Аз ин лиҳоз, баъди мусоид шудани ҳаво, ҳамаи бозёфтҳо ба ЮНЕСКО пешниҳод мегарданд”, – гуфт Бахтовар Темурзода.
