Ё ХУД ХОҲ БОВАР КУНЕД ХОҲ НЕ!
Дар шабакаи иҷтимоии “Фейсбук” аҳамият медиҳам, ки мардум ба гурӯҳҳо тақсим шудаанд. Боз бобати ҳамон дарди куҳан сухан мегӯянд: МАҲАЛ
Навиштаи чанд сол пеш ба “Фесбук” гузоштаи худро хостам боз ба такрор гузорам.
Одаме, ки нишастааст, ҳамзамон рост истода наметавонад. Вале дар ин ҳол ва дар он ҳол сӯҳбат карда метавонад. Лек ин лаҳзаҳо ман гоҳ дароз мекашаму гоҳ мешинам. Ҳар гоҳ, ки дароз мекашам, андеша мекунам, вақти нишастан- менависам. Қиссаеро, ки чанд сол пеш аз сарам гузашта буд, рӯйи коғаз меорам.
Одате дорам. Ман дуопарастам. Ҳар куҷое, ки равам, агар бузургворе хок шуда бошад, ба зиёрат меравам. Дуо мехонам. Ба оромии гузаштагон дуогӯяму аз зиндагон дуоталабам. Буд рузҳое, ки ҳар сафар аз модари худ барои нияти нек дуое хоҳиш мекардам. (Афсӯс, имруз модарам рафта… Рӯҳашон шод бод!) Зи он ки аз меҳри падар чизе дарёб накардам, бардошти дасти дуо кори ҳамсояи маъюбамон буд Вақти омад ба деҳ ва вақти рафтан аз ҳоли ҳамсоя хабар мегирифтам. (Рӯҳаш шод бод! Имруз ӯ ҳам рафта…).
Мазори бузургвор Муҳаммади Башоро дар Мазори Шариф…
Мазори бузургвор дар деҳаи Заврон…
Марди ғариб ҳама вақт як чиз дорад. Як хоҳиш, ба он зарурият ва он варо доимо орзуст. Хоҳиши ӯ ин баргашт ба ватан аст.
Ва ин хоҳиш амалӣ гашту ба ватан рафтам. Баъдан боз ба сафари Руссия баргаштанам лозим буд. Хостам чиптаи арзоне ёбам. Ба тамоми ҷумҳурӣ «нигаристам». Чиптаи арзон танҳо бо воситаи фурудгоҳи шаҳри Кӯлоб, – парвоз ба сӯи Руссия ба назар расид. Бо ин ният ба фурушгоҳи чиптаҳо, ки дар наздикии бозори Шоҳмансур вуқӯъ дошт, рафтам. Чавоне маро дар роҳ нигоҳ дошта, мақсадам, – чиптаи арзон ёфтанро фаҳмида, ба даруни бино даъват кард. Гуфт, ки ёрӣ медиҳад, муродамро ҳосил мекунонад. Ризо шуда аз пасаш ба даруни бино даромадам. Дар сари мизи фурӯшгоҳи чиптаҳо ду духтари рус менишастанд. Бо забони русӣ кай рафтанамро ба онҳо фаҳмонидам. Гуфтам, ки имруз сешанбе, ба ман рӯзи ҷумъа чипта лозим аст. Худи онҳо ҳисоб карданд, ки кадом рӯз, соати чанд. Бо забони хуш, мулоим, бо ҳамдигарфаҳмӣ кор ҳал шуд. Чиптаи арзон. Хело шод шудам. Аз хирагии нури чашм онро аз назар ҳам нагузаронидам.
Ҷавон боз пурсид: -Кай ва чӣ хел то Кӯлоб рафтаниам?
Гуфтам: – Намедонам. Бори аввал аз он ҷо сафар карданиам.
Рақами телефонеро навишта ба дастам доду гуфт: -Агар аниқ кардӣ, ба ин рақам занг зан, ронанда бо нархи арзон аз Душанбе то фурудгоҳи Кӯлоб мебарад. Бачаҳак кӯлобист. Бачаи хуб.
– Ташаккур! – гуфта, хурсанд ба хона баргаштам.
Дӯстон аз кадом фурудгоҳ буданро фаҳмида, ба ҳайрат афтоданд:
– Чаро аз Кӯлоб? Ту бачаҳакои Кӯлобро намедонӣ магар? Каппаат дуд мекунад.
Ин мисли оне, ки дар пушти шахси кар шеърхонӣ кардан…
Намоиши кинои беовоз ба шахси кӯр …
Аз гунг ҳофизӣ хостан…
Насиҳати зиёде барои аз он ҷо нарафтан ба Руссия маро кора накард.
–Охир маро чӣ кор ҳам мекунанд? Магар мекушанд? Барои кадом гуноҳам? Магар ба ягон кас бадие кардаам? Хайр чӣ, як ҷон, бе ин ҳам ин сарсониҳо дар ҷон задааст.
Таваккал ба Худо кардам. Ба он ҷавони ронанда занг назадам. Бо ёрии дигар нақлиёт ба шаҳри Қӯрғонтеппа омада, аввал як шаб дар пеши дӯстон мондам. Боркашонӣ маро писанд нест. Бағоче, ба ғайр аз сумкаи хурде дар китфам кашол, ки дар дарунаш ду-се китоб, дигар чизе надоштам. Лек зани дӯстам шаб кулча пухта, саҳар дар даруни пакети селофанӣ андохта, хоҳиш кард, ки боре надорам, ҳадди ақал, инро ба писараш расонам. Маҷбур шудам, не нагӯям. Ҳамагӣ ним пакет. Сипас аз он ҷо мошинеро киро карда ба сӯи Кӯлоб роҳсипор шудам. Ва дар роҳ хурмофурӯшонро дида, яке ҳавасам карду се кило хурмо харидам. Ба се сомонӣ.
Дар шаҳри Кӯлоб ногаҳон чашмам ба мазоре расид. Аз ронанда пурсидам.
Гуфт: -Мазори Мир Саид Алии Ҳамадонӣ.
Гуфтам: -Баргард! Ман мехоҳам мазорро зиёрат кунам. Ҳаққатро медиҳам.
Аммо ӯ розӣ нашуд.
– Дер шуд. Наметавонам. «Двойной сплошной». Дуру дароз. Барои убур кардан, маро «права»-амро мегиранд.
– Охир дар ягон ҷо тамом мешудагист. Наход ақиб гашта нашавад?
– Ман дер мекунам. Ҳам монда шудаам. Маслиҳати мо то фурӯдгоҳ буд.
Ба чӣ кор дер мекарда бошад, намедонам, лек бо овози баланд андешаамро гуфтам. – -Афсӯс! Барвақттар надонистам. Медонистам, ки ин мазор дар ин шаҳр, вале ин лаҳза аз ёдам баромадааст, ки дар ин ҷой аст. Агар насиб бошад, дафъаи дигар албатта ба шаҳри Кӯлоб мегузараму ин мазорро зиёрат мекунам.
Сахт афсӯс хӯрдам. Басо зиқ шудам, ки зиёрат мавқуф гузошта шуд. Агар сари гузашт ин кор муяссарам мешуд, хело хуб буд, аммо барои боз баргаштан бо вуҷуди «Хайр чӣ, як ҷон» – гуфтанам, тарси “Бачаҳакои Кӯлоб” дар дил кора мекард. Ҳар чӣ бошад ҳам, аз бало ҳазар. Ман ҳоло намедонистам, ки фурудгоҳ дар куҷост, ҷои ношинос, чӣ маро интизор, агар бори дуввум мешуд, баровардани қарор басо кори осон буд. Афсусхӯрон маҷбур шудам ба сухани ронанда гӯш кунам.
Дар фурудгоҳ хело интизор шудан лозим шуд. Вақт расиду бо воситаи телефон бо ҳама хайру хуш намуда, овози онро паст кардаму дар сафи аввал ҷой гирифтам.
Лек… ҷавоне, ки чиптаҳоро гирифта тафтиш мекард, чиптаи маро аз назар гузарониду ба руи миз монда, сӯям гуфт: – Як тараф исто! – ва ба дигарон гуфт:
– Навбати кӣ?
Хулоса, одамон як-як чиптаҳоро ба ӯ дароз мекарданду гузашта мерафтанд. Ҷавон вақт надошт. Ба чанд бор эрод гирифтани ман аҳамият надод. Асабонӣ мешудам. Чӣ воқеа руй дода бошад? Чаро маро иҷозат намедиҳад? Гуфтаҳои баъзе дӯстон ба ёд расиду гуфтам:
-Тамом! Ба насиҳатҳояшон кам-кам ба бовар кардан сар кардам. «Бачаҳакои Кӯлоб». «Капат дармегирад!».
Ин вақт як ҷавони калонсолтари дигаре ба пеши ҷавони аввал омад. Ӯ чиптаи маро гирифта ба дасти ӯ доду гуфт, ки ин масъаларо ҳал кунад. Ҷавони дуввумӣ маро ба пеши худ хонд. Аз байни одамон гузашта, ба пешаш рафтам. Ӯ чиптаи маро бодиққат аз назар гузаронида, баланд хандид:
– Ту медонӣ, ки соҳиби ин билет кайҳо дар Руссия гаштааст?
– Чи хел? – бо ҳайрат пурсидам.
– Соҳиби ин билет ду рӯз пеш парвоз кардааст, чӣ хел билет дар дасти ту, ман ҳайронам. Ана нигар! Рӯзи шашум, соати шаш. Имрӯз бошад чандум? Ҳаштум, – чиптаро ба дастам дод.
– Охир имрӯз рузи ҷумъа? – ҳоло ҳам бовариам намеомад.
– Рузи ҷумъа, ҳаштум. Соати шаш.
– Ака, ман билет ба рӯзи ҷумъа харида будам. Дар соати шаш.
– Ман намедонам, дар билет навишта шудааст, парвоз дар рӯзи шашум дар соати шаш. Ин рейс кайҳо парвоз кардааст.
Хун ба сарам зад.
– Ака, ман чӣ кор кунам? Ягон илоҷ нест? – мисли бемори ҷондеҳ ба талвоса задам.
– Ҳаст, аз нав билет мегириву мепарӣ – бепарвоёна ҷавоб дод ӯ.
– Ман дигар пул надорам.
-Ман чӣ ёрдам карда метавонам? Дигар ягон роҳе намебинам.
Худро ночор дидам. Бозе будам, ин замон болу пар бурида… Сахт рӯҳафтода шудам. Ҳоли зори маро дида ҷавон пурсид:
– Аз куҷо билет харида будӣ?
-Аз Душанбе.
-Ммм, роҳи дурудароз, лек ягона илоҷ, боз ба он ҷо рафта, масъаларо ҳал карда метавонӣ. Дар ин ҷо истоданат бефоида. Ҳаракат кун! Фақат ором наисто! Ба Душанбе рав! Беҳуда вактатро сарф накун! Бояд пулатро агар ҳамаашро ҳам нагардонанд, қисман медиҳанд. Ҳар қадаре ки дер равӣ, ҳамон қадар камтар мегирӣ.- дилсӯзона инро гуфта он ҷавон аз пеши ман рафт.
Ин яке аз ҳамон бачаҳакои Кӯлоб буд, ки маро маслиҳати дуруст дод, вале он лаҳза инро фикр накарда будам.
Маро андӯҳи худ фаро гирифта буд.
Хулоса, ҳама сафариён ба даруни толори даруни даромаданду ман танҳо мондам. Садҳо хаёл аз сарам гузашт. «Капат дар мегирад!» Ман тарси ҷон надоштам. Аллакай боварам буд, ки касеро ҷони ман даркор нест, аммо ин сарсониҳо бадтар аз ҷондиҳӣ буд. Кас як бор ҷон медиҳад, азоби он як бор асту халос. Аз он касе роҳи гурезе надорад. Вале сарсонӣ дар давоми тӯли зиндагӣ. Дуру дароз. Яке гузарад, дигаре меояд.
Пулам барои бозгаштан ба шаҳри Душанбе мерасид, аммо бо чӣ чипта мехаридам. Бе он ҳам ман вобаста ба пулам чиптаи арзон кофта будам. Новобаста парвоз аз кадом кунҷи ҷумҳурӣ ва ба кадом шаҳри Руссия. То кадом кунҷи ҷумҳурӣ – пулам мерасид ва ба кадом шаҳри Руссия – шиносони бисёр доштам, ки дар роҳ намемондам. Акнун чӣ кор кунам? Илоҷи кор бояд ҷуст…
Ногоҳ ба ёдам рақами телефони он ҷавони ронанда расид. Додаи ҳамоне, ки вақти чиптахарӣ ба чиптахарӣ ёрдам карда буд. Серосема занг задам. Гуфтам:
-Фалонӣ, дар фалон ҷо, рақами туро дод.
Асабонӣ аз рафти кор нақл кардам.
– Акнун ман чӣ кор кунам? – охирин суханонам чунин шуданд.
Гуфтаҳои маро нобурида бодиққат гӯш карду гуфт:
– Рости гап, ман ҳам намедонам, чӣ кор кунам. Ман дар ин бора ягон чизро намедонам ва кор ҳам надорам. Кори ман одамкашонӣ. Хайр, канӣ як фаҳмам. Баъд занг мезанам.
Аз ӯ умедам канда шуд. Саросема ба духтарам занг задам. Ба ҳамсинфам занг задам. Духтарам гирён шуду гуфт:
– Дадаҷон! Ягон мошине киро карда ба Душанбе ба пеши хонаи мо биёед, ман худам пулашро медиҳам. Шумо дар он ҷо чӣ кор мекунед? Ягон касро намешиносед…
Ҳамсинфам кӯшиш мекард, ки маро ором намояд.
Вақт мегузашт. Дар фурӯдгоҳ истода занг ба занг ба ину он зада маслиҳат мепурсидам. Хулоса ҳеҷ. Пули ҳисоби телефон тамом шуд. Ҳамсинфам худ занг зада рақами кортеро гуфту бо он восита боз пул ба ҳисоби телефонам гузашт.
Хулоса қарор кардам, ки ба шаҳри Душанбе бозгардам. Мошинеро дидам, ки мусофиронро овард. Баъди фаромадани онҳо аз ронанда пурсидам:
-Ба Кӯлоб?
Сар ҷунбонид. Дигар сухане нагуфта, худро ба даруни мошин гирифтам. Масъалаи ба сар омада торафт ба андеша меандохт:
-Бо кӣ чӣ кор кунам? Телефон дар даст, ногоҳ дидам, ки чароғи телефонам равшан шуд. Касе маро занг мезад. Аз воқеаи ба сарам омада фаромӯш шудааст, ки телефонро ба ҳолати беовоз гузошта будам.
Ҷавони ронанда занг мезад. Тугмаро пахш кардаму ба гӯш гузоштам. Асабона суханронии ӯ ба гӯш расид.
– А, бача мо да ғами туем. Наметонӣ телефонта бардорӣ? Чанд бор зангат задам!
– Дар аэропорт овозашро хомӯш карда будам, фаромӯш шудааст.
– Гуш кун, ман занг задам, ба Душанбе биё, дар он ҷо масъалаи билетат ҳал мешавад. Фаҳмидӣ?
Гуфтам: – Ташаккур! Фаҳмидам. Ман аллакай дар мошин айни ҳол ба Кӯлоб равонаам.
Телефон хомӯш шуд.
Солҳо гузаштанду ҳамаи воқеаи ба сар омадаву гузашта ба ёд оварда таҳлил кардам ва фақат ҳамон сухани лаҳҷавии ҷавони ронанда ба ёдам монд. “А, бача мо да ғами туем. Наметонӣ телефонта бардорӣ? Чанд бор зангат задам”.
Ман кӣ будам барои ӯ? Одами ношинос. Боре надида. На ҳаммаҳал, на ҳамсоя. Масъалаи ба сари ман омада азони ман буд. Ӯ метавонист, ки бигӯяд:
– Кори ман чӣ?
Новобаста ба кию чӣ будани мани ношинос, фақат ҳамин ки мисли ӯ тоҷик будам, кӯшиши ҳал кардани масъалаи ба сари ман омадаро кард. Танҳо ӯ восита шуду бидуни ба шаҳри Душанбе рафтан, масъалаи чиптаро ҳал карданд. Ман ӯро намешиносам. Варо танҳо як бор «Ташаккур» гуфта тавонистаму халос. Аммо коре бароям кард, ки як умр аз ӯ миннатдорам. Худо мададгораш бошад барои кори некаш!
-Капат дар мегирад! – гуфтани дустонро боз ба ёд меовараму муносибати он ҷавонро. Бачаҳакои Кӯлоб. Ин дуввумин аз ҳамон бачаҳакои Кӯлоб буд.
Ман тугмаҳои телефонро пахш карда аз ҳолати беовозӣ ба овоздор баргардонидам.
Дилам рӯҳ гирифт. Ин хабар хело рӯҳбаланд намуд. Аммо хавотирӣ аз дилам намерафт. Ки медонад, ки чӣ мегӯянд. Агар гӯянд, ки айби худат, дар вақташ парвоз накардӣ, чӣ ҳам гуфта метавонам.
Боз овози телефон баланд шуд. Ин навбат овози он духтари русе, ки бароям чипта дода буд, баромад. Суҳбат бо забони русӣ шуд.
– Мо чиптаро дуруст додем. Шумо моро нафаҳмидед. Ин ҷо айби мо нест.
– Чи хел дуруст? – гарчанд асабӣ будам, лек оромиро аз даст додан намехостам. – Рузи сешанбе буд. Ба шумо гуфтам, ки маро чипта ба рӯзи чумъа даркор аст. Шумо худ сабаб пурсидед, ки чаро барвақттар рафтан намехоҳед? Гуфтам, ки ба пештар рафтан тайёр нестам. Худи шумо ҳисоб карда гуфтед, ки чипта рузи ҳаштум, ҷумъа, соати шаш аз Кӯлоб, ман розӣ шудаму онро шумо додед. Ман ҳатто таърихи рӯзро ҳисоб накарда будам. Ба шумо бовар кардам. Онро нахондам.
Аслан нахонданам аз сабаби хирагии чашм буд. Онро дар хона бояд як бори дигар аз назар мегузаронидам, вале ин кор нашуд. Ростӣ, ба онҳо боварӣ доштам.
– Шумо русиро намедонед, барои ҳамин моро нафаҳмидед.
Ин суханон ғазаби фурубурдаи маро кафонид. Овозамро баланд кард:
– Шумо маро мегӯед, ки русиро намедонаму шуморо нафаҳмидам? Гуфтаниед, ки мани дар Русия таҳсил карда, шаҳрванди Русия, ними умрам дар он ҷо гузаштааст, магар натавонистам ду-се саволи шуморо фаҳмам? Бо кори хато кардаи хеш маро гунаҳгор карданиед? Шумо худ мефаҳмед, ки чиҳо мегӯед?
– Ором шавед, ором шавед, мо ягон фикр мекунем. Ба Душанбе ойед!
Телефон хомӯш шуд. Аз қаҳру ғазаб, аз ноилоҷӣ дарунам дармегирифт. Марди пиронсоли ронанда дарду алами маро фаҳмида, намедонист, ки чӣ хел ёрӣ расонад. Барои ёрӣ карда натавонистанаш, худро гунаҳгор меҳисобид.
– Афсус, ҳеҷ ёрӣ карда наметавонам.
– Ба ин суханон ҳам ташаккур, амакӣ! Ин масъала дар дигар ҷой ҳал мешавад.
– Зиқ нашав, бачам, Худо хоҳад, ҳал мешавад. Аз сафарат ҳам намемонӣ – кӯшиш мекард, ки маро ором намояд.
Гапи ӯро тасдиқ мекардаму сар меҷунбонидам
– Худо хоҳад, Худо хоҳад!
Ин марди бузург агарчӣ чизе барои ҳалли масъалаи ба сарам омада ёрӣ накард, дар вақти руҳафтодагӣ, дар барам буд. Дар ғами ман шарик буд. Ӯ бо ман буд.
Ин сеюумин одаме, ки ғами мани ношиносро мехӯрд.
Ӯ низ аз ҳамон бачаҳакои Кӯлоб буд.
Дар сар хаёли чӣ хел мошин ёфтанро мекардам, ки аз Кӯлоб хоҳ ба Қурғонтеппа ва ё Душанбе баргардам. Бегоҳ шуда буд. Оё мошин ёфта мешавад?
Хоҳ бовар кунед, хоҳ не, Худованд бузург аст, дар даруни мошин чун аз назди мазори Мир Алии Ҳамадониро гузаштем, овози телефонам баланд шуд.
Ин бор овози ҳамон ҷавоне, ки маро ҷеғ зада, чипта гирифта дода буд, баромад. Ӯ аз ҳамон ронандаи барояи ношинос, ки занг зада будам, рақами телефонамро гирифтааст.
– Ба Душанбе наё! Масъалаи ту ҳал шуд. Соати яки шаб боз самолёт ҳаст. Билети дар дастат бударо пинҳон куну танҳо паспортатро нишон деҳ. Тамом. Мегузариву парвоз мекунӣ. Фаҳмо?
Ин овози чаҳорумин аз бачаҳакои Кӯлоб буд.
Бори дуввум маро ёрӣ мекард.
– Фаҳмо! Раҳмат! – басо шод шудам.
Вақте ки телефонро хомӯш кардам, ман дар шаҳри Кӯлоб, дар назди бозор будам. Мошин ба манзил расида, бояд аз он мефаромадам.
– Худоро шукр! Ба Душанбе нарафта, масъалаи билет ҳал шуд.
– Ана, дидӣ, бачам, Худо ба додат расид. Худоро шукр! – ҳамроҳи ман марди ронанда ҳам шод шуд.
– Бале, бале, худоро шукр! Раҳмат, амакӣ! – роҳкироро дода аз мошин фаромадам. Ба духтару ҳамсинфам ва дигарон занг зада аз хабари хуш ононро огоҳ кардам. Хулоса, рӯҳи ҳама болида. Гарчанд дар як гӯшаи дилам нобоварӣ бошад ҳам, умед доштам:
-Ман парвоз хоҳам кард!
Хурсандӣ ба дил лашкари нафсро иҷозат дод, ки ҳуҷум кунад. Хурӯши меъда водорам кард, ки хурдание гираму онро ором намоям. Ва ҳамин тавр ҳам шуд. Дар назди дӯкончае истода, онро нӯши ҷон мекардам. Ва боз… овози телефонам баланд шуд. Ин навбат овози духтари тоҷике бароям ношинос баромад. Бо овози мулоиму фораме пурсид:
– Салом! Шумо фалонӣ ҳастед?
Пас аз ҷавоби салом гуфтам:
– Бале!
– Шумо ба шаҳри Душанбе наоед. Масъалаи билетатон ҳал шуд. Соати яки шаб парвоз хоҳед кард!
– Бале, бале, маро хабар карданд…- хурсандона сухани варо буррида ҷавоб додам ман.
– Хабар карда бошанд, хуб аст. Пас огоҳ ҳастед. Ман бори дигар такрор кардам. Паспортатонро нишон диҳед, тамом. Хайр, сафаратон бехатар бод!
Бо занги охирин пурра бовар кардам, ки парвоз хоҳам кард. Димоғ чоқ, рӯҳ болида, хурданиҳо нӯши ҷон, хурӯши меъда ором.
Боз духтари хавотирам занг зад, аз рафти кор пурсон шуд.
Гуфтамаш:
-Духтарҷоно, хавотир нашав, корҳо ҳама хубанд. Соати яки шаб парвоз хоҳам кард. Айни ҳол, вақтам бисёр, каме шаҳри Кӯлобро тамошо мекунам ва баъд ба фурудгоҳ меравам.
Духтарамро ором карда, телефонро хомӯш кардам. Дар сар фикри мазори Мир Алии Ҳамадонӣ буд.
– Сафар дорӣ? – овозе маро ба сӯи худ кашид. Дидам марди кӯҳансоле. Ду-се қадам аз ман дуртар меистод. Сӯҳбати бо духтарам кардаро шунидааст.
– Бале!
– Биё барам ба аэропорт.
-Ҳаққи хизмат чӣ қадар?
– Бист сомонӣ.
Дар кисаи ман ҳамагӣ бисту се сомон буд. Масофа аз шаҳри Қӯрғонтеппа то фурудгоҳи Кӯлоб хело дароз буд, вале барои он аз ман ҳамагӣ бист сомонӣ гирифта буданд. Масофа аз шаҳри Кӯлоб то фурудгоҳ кам бошад ҳам, бист сомонӣ мегуфтанд. Ин нархгузорӣ бароям ноошно буд. Хаёл кардам, ки хато шудаасту аз ман зиёд пурсиданианд. Шояд панҷ сомон бошад. Ё каме зиёдтар. Фақат на бист сомонӣ. Барои ҳамин гуфтам:
– Қимат, вақтам бисёр, ман баъдтар меравам. Каме шаҳри Кӯлобро тамошо мекунам.
– Биё, розӣ шав. Шаб боз қимматтар мешавад. Назди бузургвор мебарам. Зиёрат мекунӣ.
– Ба мазори Мир Алии Ҳамадонӣ? – аз шодӣ чашмонам барқ заданд.
– Бале!
– Дар он ҷо нигоҳ медоред?
-Албатта.
-То омаданам интизор мешавед?
– Набошад чӣ? – бо табассум ҷавоб дод он мард.
– Ин тавр бошад, рафтем, чӣ қадаре ки хоҳед, ҳамон қадар медиҳам – хурсанд ба мошин нишастам.
Дар роҳ боз се мусофири дигар ба мошин нишастанд. Ҷавоне ва ду зане. Ронанда дар назди мазор мошинро нигоҳ дошт.
– Меҳмон, ана ба мазор расидем. Метавонӣ равию зиёрат намоӣ. Ман туро интизор мешавам.
– Ин мусофирон хафа намешаванд? – суол ба ронандаву ҷавоб аз дигарон мехостам.
-Не, не, дар мо ҳеҷ кас дар ин бора хафа намешавад – аз номи ҳама ҷавоб дод ӯ.
-Ягон кас маро ҳамроҳӣ мекунад? Ман бори аввал… Намедонам.
Худи ронанда ва он чавонро дар назар доштам.
Инро шунида, ҷавон зуд аз мошин фаромаду гуфт:
– Меҳмон рафтем, ман нишон медиҳам.
Ин ҷавон ҳам яке аз бачаҳакои Кӯлоб буд.
Роҳ нишон дод. Ҳамроҳ рафтем. Чавоне сӯямон омад. Ниятамонро фаҳмида, сӯи хараке ишора кард. Нишастем. Дуо хонд. Ба арвоҳи гузаштагон бахшид. Дар дасташ се сомонӣ додам. Рӯҳболида ба сӯи мошин омада ба он нишастам.
– Раҳмат, амакӣ, орзуи диламро амалӣ кардед!
Ба он ҷавон ҳам ташаккур гуфтам. Роҳ ба роҳ ҳама як сомонӣ дода фаромаданд. Ман бо ронанда дар роҳ ба сӯи фурудгоҳ қиссамро нақл кардам.
Қиссаи аз пеши мазор гузаштан, баргаштан нахостани ронанда, баргардонидан аз парвоз, масъалаи чипта, бепулӣ, бозгашт ба Кӯлоб ва ҳалли масъала, боз ба сӯи фурудгоҳ, лек ин дафъа зиёрати мазор.
– Орзу кардӣ, ки мазори бузургворро зиёрат намоӣ, вале афсӯс корат барор накард, лек туро хазрати Мир Алии Ҳамадонӣ аз роҳ гардониданд, то ки ба орзӯят бирасӣ. Ба бузургвор будани ин шахсият бовар кардӣ?
-Бовар мекунам. Аҷоиботаш дар он буд, ки то аз мазор нагузаштам, масъалаи чипта ҳал набуд. Чун гузаштам, ҳама кор ҳал шуду ба ман ҳам вақт зиёд буд, ки мазори бузургворро зиёрат намоям.
Сӯҳбаткунон ба фурудгоҳ расидем. Пеш аз фаромадан охирин пули кисаам, пули тоҷикӣ, бист сомониро ба ронанда дароз кардам. Миннатдорӣ баён кардам.
Бист сомониро аз дастам гирифту панҷ сомонӣ ба сӯям дароз кард:
-Мо ба бист сомонӣ маслиҳат карда будем. Гиред, хаққу ҳалолатон. Шумо гуфтед, ки дар назди мазор мошинро нигоҳ медоред ва инро амалӣ карда, ба орзуям расонидед, маро бас аст. Аз шумо миннатдорам. Ба ман дар шаҳри рус пули тоҷикӣ лозим нест. Гиред!
– Гир аз дастам! Медонам, ки пул надорӣ. Ин аз ман ёрӣ. Ба ман панздаҳ сомонӣ ҳам бас. Мабодо даркор мешавад. Нагирӣ, хафа мекунӣ. Сафар дорӣ, фаро, сафарат бехатар шавад!
Ин мард ҳам аз бачаҳакои Кӯлоб буд.
Соати яки шаб расиду боз ба сӯи ҳамон миз ҳаракат кардем. Шиносномаамро дида … медонед! Маро иҷозати парвоз буд!!!
Тайёрае, ки аз сӯи Кӯлоб ба сӯи Маскав парвоз хоҳад кард, баъди савор шудани ман шаттапояашро мебардорад!!! Ба ман фарқ надорад, ки яке шаттапоя гӯяд, касе норбон, дигаре зинапоя… Намедонам кадом маҳал чӣ мегӯяд, бароям асос- шахс фаҳмад.
Мардум якдигарро тела дода, кӯшиш мекарданд, ки худро тезтар ба дарун бигиранд. Гӯё тайёра бе онҳо парвоз мекунаду онон инҷо мемонанд.
Дар назди дари дигаре марде меистод. Ба одамонро нигариста яке-якеро ба сӯи марди дигари нишаста мефиристод. Бори ман ҳамон сумкача дар китф ва пакети ним бо нону се кило хурмо буд. Маро низ нигоҳ дошта, пурсид.
-Меваҷот дорӣ?
Гуфтам: Дорам. Се кило хурмо.
– Ин тавр бошад ба он су гузар, ба пеши он шахси нишаста, панҷ сомонӣ супор.
-Барои чӣ?
– Квитансия гир. Барои мева.
Инро шунида гуфтамаш:
– Ака, як тараф ист, ман ба берун мебароям.
-Барои чӣ?
-Ман се кило хурморо ба се сомонӣ харидам. Агар ба ин барои як коғаз боз панҷ сомонӣ супорам, беҳ ки ба ахлоттуда партоям. Бароям арзон меғалтад.
Инро шунида, хандааш омад. Аз дастам кашиду гуфт:
-Гузар! Ҳеч чиз лозим нест…
Ин ҳам яке аз бачаҳакои Кӯлоб буд.
Баҳром Ҷумъаев
