Барои омода шудан ба шунидан, ба як афсонае гӯш кунед, ки ман худам онро хеле дӯст медорам.
Шумо, ҳаводорони ман ва тамошобинони ман, эҳтимол дар навиштаҳои ман такрорро мебинед? Бале, бале, ин услуби ман аст. Ман дӯст медорам, ки андешаи худро дар бораи ҳақиқат такрор кунам. Ман чунин фикр мекунам, ман чунин андеша дорам, ман чунин менависам.
Чаро? Ман то ҳол решаи ин хислатамро қудрати ба шумо шарҳ додан надорам. Баъзан ман фикру андешаҳое дорам, ки онҳоро тасвир карда наметавонам. Баъзан барқ ва гирдбодҳо, мавҷҳо ва ғорҳо, аз гардишҳо ва нишебиҳои майнаи ман, дар худи ҷанини он мегузаранд. Дар аввал онҳо хурд ҳастанд, танҳо абри ночиз, баъд ин абр калон мешавад ва гирдбод тамоми ҷисму ҷону рӯҳамро фаро мегирад.
Пас, ин ҳолатро чӣ гуна метавон тавсиф кард?
Тӯфон тадриҷан шиддат мегирад ва ҳама чизеро, ки аз сари роҳаш мебарояд, несту нобуд мекунад. Ба ин дарахтҳо, сутунҳои баландшиддати барқӣ, хатти роҳи оҳан ва ҳатто худи поезду вагонҳо дохил мешаванд. Вай киштихоро дар бахр чаппа карда, тайёраҳоро аз осмон ба замин мезанад.
Пас, чӣ шуд? Чӣ гап шудааст? Одамони тарсида дар зери кати худ пинҳон шуда, аз ҳамдигар мепурсанд. Чӣ гап шудааст? Бо мо дар ин замин чӣ рӯй дода истодааст?
Баъзеҳо ба ҳамдигар гӯшакӣ мекунанд. Дигарон оромона, ба ҳамдигар пичиррос зада, дар ошхонаашон аз ҳамдигар мепурсанд.
– Барои кадом гуноҳҳо, барои чӣ осмон моро ин гуна ҷазо медиҳад?
-Шояд ҳамаи мо бо рафтори нодурустамон Худовандро ба ғазаб овардаем.
Ва ин шӯру ғавғо то ба ҷангал расид. Ва дар ҷангал ҳайвонҳо ва паррандагон аз ҳамдигар пурсиданд:
-Барои чӣ ин тавр аст, чаро ин тӯфон тамоми одамони дупо, ҳайвонот ва паррандаҳоро, ки парвоз мекунанду пиёда мегарданд, ба сари роҳи худ мекашонад? Ва ҳеҷ кас аслан ба савол дар бораи ин фоҷиа ҷавоб дода наметавонист.
Ин аст, ки тамоми мавҷудоти зинда дар бешаҳо, ҷангалҳо ба гӯши якдигар пичиррос зада, дар бораи ин фоҷиа сӯҳбат мекарданд. Ҳамин тавр, дар як гӯшаи ҷангал, ё шояд дар бешазоре ҳайвонҳо байни худ ғайбат карда, фикру мулоҳизаашонро баён мекарданд.
Ана андешаи чанде аз ҳайвонот ва паррандагон.
Акка аз зоғ пурсид:
-Бародар, муҳим ин ки тундбод туро зинда мондааст, гарчанде ту шикаста ва захмӣ шуда бошӣ, боке нест. Аммо бумҳо ба назари ман ҳама нопадид шудаанд…
Зоғ:
– Ҳоли ман беҳтар аст… Аммо дар ҳамин наздикӣ паррандаҳои аҷаб зебо зиндагӣ мекарданд ва тӯфон ҳамаи онҳоро ба осмон бурдааст. Ман намедонам, ки онҳо дар он ҷо зиндаанд ё не?
Акка:
-Имрӯз ман дар миёни ҷангал ба як ҷо парвоз кардам, ки қурбоққаҳои ботлоқӣ зиндагӣ мекарданд. Ман ба он ҷо парвоз карданро дӯст медоштам ва ба садои хониши онҳо гӯш медодам, онҳо низ ҳама нопадид шудаанд.
Зоғ:
-Бале, ҳамсояҳо гуфтанд, ки тӯфон онҳоро ба осмон бурд.
Паррандае, ки дар наздикӣ нишаста буд, ба сӯҳбат ҳамроҳ шуда, илова кард:
-Бале, бобоям гуфта буд, ки замоне аз осмон чун жола қурбоққаҳо мерехтанд. Ва дар ноҳияи мо ва тамоми роҳҳо, ҳамаро қурбоққа пахш карда буд.
Ва дар қитъаи дигари замин як каргас бо душворӣ роҳ гашта, лангон – лангон аз ҳамсояаш пурсид:
-Додар, ҳайвонҳои маҳалли Шумо бисёр зарар дидаанд? Мо талафоти зиёд дорем, шумо чӣ?
Оҳу:
-Бале, тамоми рамаро аз даст додем. Тӯфон оҳуҳоро ба осмон бурд.
Каргас:
-Гӯш кун, додар, барои чӣ? Мо, ҳайвонҳо, чӣ гуноҳе кардем? Инсон – бародари калонии мост, ҳамаашон гунаҳе доранд, аммо мо ҳайвонҳо чӣ гуноҳ дорем? Ин ҳама ҷазо барои чӣ аст? Чаро ин ҷазо маҳз ба мо дода шудааст?
Каргас боз илова карда гуфт:
-Биёед, ба таги он дарахт рафта, аз бародари калонамон фил пурсем. Охир, умри дарози худро дар ин ҷо 100 ё 110 сол гузаронидааст. Вай дар ин ҷо ҳама чизро медонад. Шояд ба мо беақлҳо фаҳмонад, ки чӣ шуд ва чаро моро ин тавр ҷазо медиҳанд?
Каргасу оҳу ва ба онҳо хорпушти кунҷков ҳамроҳ шуда, назди фил рафтанд. Дар роҳ харгӯш ба онҳо ҳамроҳ шуд. Ӯ пурсид:
-Ба куҷо меравед, ба сафари дур?
Каргас:
-Бале, мо мехоҳем рафта аз фили хеле доно, аз бародари калониамон дар бораи фоҷиаи муштаракамон пурсем.
Сабаби ин фоҷиа дар чист? Ҳамаи онҳое, ки дар роҳ ҷамъ омада буданд, ҳатто шағолу рӯбоҳ, паланг, тимсоҳ ва сангпушт, ҷамъ шуда назди фил рафтанд, то аз ӯ бипурсанд: -Ба мо чӣ шуд?
Ҳама ҳайвонҳо ва паррандагон роҳи хонаи филро гирифтанд ва дар онҷо маҷлисе баргузор шуд:
-Бигӯ, бародари калонӣ, ба сари мо чӣ фоҷиа омад?
Фили пир дуру дароз хомӯш монд ва баъди сукути дуру дароз ба сухан даромад:
-Вақте ман ҷавон будам, пиронро эҳтиром мекардам, дӯст медоштам ва онҳо ба мо, бачаҳои хурдсол, ки ҳоло ба камол расидаанд, дарси ибрату насиҳат медоданд.
Боре дар ҷангал обхезӣ шуд ва филҳои калонсол ва дигар ҳайвонҳо мачлиси умумӣ барпо карданд. Ҳайвоноти ҷангали мо гуфтанд:
-Ҳамаи фоҷиаҳое, ки ба сари мо меоянд, аз он сабаб аст, ки мо нодуруст ва ноодилона зиндагӣ мекунем. Барои он ки мо якдигарро мекушем, якдигарро мехӯрем. Баъзан чунин мешавад, ки ҳайвон ҳанӯз нафас мекашад ва раҳм мехоҳад, вале мо издиҳоми азим шудаю ба эшон ҳамла карда, пора-пора мекунем.
Аз байни издиҳоми ҷамъомада, як ҳайвон панҷаҳояшро бардошта, аз роҳбари ҷангал шер ва ҷонишини ӯ паланг пурсид:
-Пас чӣ бояд кард? Оё ин ҳама офат аз паси шиками мост? Оё мо аз гуруснагӣ мемирем? Даррандаи дигаре аз гӯшаи дури ҷангал хир-хир кард:
-Магар айби мост, ки осмону табиат ба ҳамаи мо шикам додааст? Дигар ҳайвонҳо ба тарафдории гӯянда шурӯъ карданд:
-Ҳа, ҳа. Оё айби мост, ки меъда дорем? Мо фарзанд дорем, бояд онҳоро ғизо диҳем!
Ғалоғула сар шуд …
Дуртар аз фил модари модаркалони ӯ, Бум, – мурғи шаб, ки танҳо ба мушу каламушҳо ғизо медиҳад, дар болои шоха хомӯшона нишаст.
-Дар вақтхои охир ва аслан дар асрҳои гузашта дар чангал табадулоти таърихии зиёде ба амал омад. Шӯришҳои зиёде сурат гирифтанд. Инқилобҳои ҳақиқӣ ва бардурӯғи ҷангал ва кушторҳои бародаркушӣ бисёранд. Дар ин ҷангҳои бародаркуш пеш аз ҳама кӣ гунаҳгор буд? Садоҳо аз ҳар гӯша баланд шуданд:
-Магар меъдаи мо!
Садои дуюм: – аз рӯйи ҳавас, зиндагии боайшу ишрат пеша кардан!
– Мубориза барои ба даст овардани беҳтарин порчаи ҷангал!
– Мубориза барои беҳтарин порчаҳои гӯшт…
-Барои он ки онҳо ирқи олӣ ҳастанд ва мо боқимондаҳо аз ирқи пасттарем.
Садои дигар: – Чӣ бояд гуфт? Охир, онҳо бою мо камбағалем…
Садо аз минбар: -Айби кӣ аст, ки бечораед? Охир, кор кардан намехоҳед, ҳалол меҳнат кардан намехоҳед. Охир шумо ҳама танбалу нобакор ҳастед! Ва мо ҳар рӯз кор мекунем, кор мекунем, кор мекунем. Вале шумо ғайбат мекунед ва кор карданро дӯст намедоред …
Фил ба гуфтораш барои ин ҳайвонҳои соддалавҳ идома дод.
Як паррандаи кунҷкоб гуфт:
-Фил амак, ин нишасти ҳайвонҳо бо чӣ анҷомид?
Фил пас аз таваққуф:
– Эҳҳҳҳ… ҳммм… (пас аз як оҳ кашидан) Бобоям ба мо гуфт, ки ошӯби умумӣ сар зад, ҳама бо якдигар ҷангу ҷанҷол карданд, касе дигареро газид, касе дигареро зад ва ғайра. Бобо ба мо гуфт, ки худаш базӯр гурехтааст.
Паланг пурсид:
-Бигуед, Филбобо, бародари калонии мо, дар оянда аҳволи мо чӣ мешавад? Ё ба мо бигӯед, ки чӣ кор кунем, то ин тӯфон ба сари кӯчаки мо наафтад?
Фили доно пас аз таваққуф дубора ба сухан оғоз кард:
-То ҷое ки ман мефаҳмам, бо мо ҳам ҳамин хел мешавад. Дар ҷангалзору бешаҳо дар вақтҳои охир мушоҳида кардам, ки бесаводӣ, бемаданиятӣ ва махсусан дуздӣ ҳукмфармост. Гап дар он аст, ки онҳо ҳатто аз якдигар дуздӣ мекунанд, вале худро ростқавл мешуморанд ва ҳатто сурх намешаванд…
Мардум чунин масал доранд: “Гуноҳ ва ҷазо барои гуноҳ!”.
Ба назари ман, дар қонунгузорӣ ва сарқонуни ҷангалу беша низ мо ин гуна қонун дорем. Дар вақтҳои охир бисёр қонунҳои нодуруст қабул карда шудаанд, онҳо бояд аз нав дида баромада шаванд. Онгоҳ шояд ин тӯфонҳо дигар ба сари кӯчаки бечораи мо назананд. Гарчанде ки ман ба андешаи худ шубҳа дорам. Шояд чизи дигаре сабаб бошад?
Баъд аз сукути Фил, Заррофа хоҳиш кард, ки сухан гӯяд.
-Бародарон, ҳамаи Шумо ва ҳамаи мо медонем, ки ман ва тамоми аҳли оилаамон гӯшт намехӯрем, фақат барги дарахт мехӯрем. Мо бародарони наздикро буғӣ намекунем, аз гулӯяш намегирем ва азоб намедиҳем. Мо кӯшиш мекунем, ки бо ҳамаи онҳое, ки дар наздикӣ зиндагӣ мекунанд, дар фазои сулҳу осоиш, дӯстона зиндагӣ кунем. Аз баландии гардани дарози хеш мо мебинем, ки дар поён дар хонаи умумии мо чӣ рӯй дода истодааст. Мо баъзан чизҳоеро мебинем, ки ҳамаи шумо онҳоро дида наметавонед.
Дар ин вақт як мори афъии ҳафтметра ба китфи шер такя карда, ба гӯши шер пичиррос зад.
…Ин мор зиёд мутолиа мекард ва дар вактҳои холӣ, бештар китобҳои қадимаи таърихиро мутолиа мекард. Ва ногаҳон порае аз китоби дар бораи Наполеон хондаашро ба ёд овард: «Як лаҳза аз ҳаёти Наполеон Бонапарт».
Боре байни рақибон задухӯрд ба амал омад ва ногаҳон як генерале, ки дар наздикӣ қомати баланду дароз истода дошт, ё шӯхӣ кард ё ҷиддӣ гуфт ба гӯши Наполеон пичиррос зад:
– Наполеон азизам, бо қади баланди худ тамоми майдони ҷангро мебинам, аммо ту намебинӣ…
Наполеон дар ҷавоби сухан хеле зирак ва моҳир буд. Ва ӯ ба генерал ҷавоб дод:
– Бо ин қади кӯтоҳам ин ҷуссаи баландро ба осонӣ метавонам шиканам… Ва шумо ба ман муқобилият карда наметавонед.
Шер табассум кард ва ба суханони мори афъӣ кафкӯбӣ карда, бо табассум ба сӯи Заррофа рӯй оварда гуфт: – Давом диҳед. Оё шумо мехостед ба мо чизи нав ва тоза бигӯед? Заррофа каме хиҷолат кашида ва аз тарси наздик шудан ба шер ва шербача худро ба ҳам кашид ва ба сухан оғоз кард.
-Муҳтарам роҳбарон, оё мо ҳам ҳақи сухан гуфтан дорем? Касе аз ҷангал луқма дод:
– Склифосовский! Тезтар гап зан! Ё бигзор дигарон андешаи худро гӯянд! Заррофа зуд-зуд ба маҷлисҳо намеомад. Аз ин рӯ як каме даступой хӯрда, пас аз як нафаси чуқур ба сухан оғоз кард:
– Лутфан, суханамро набурред, мо аз зоти шармгину боҳаё ҳастем, дар маҷлис сухан гуфтанро дӯст намедорем, танҳоиро дӯст медорем. Вале маҷбур шудам, ки аз номи ҳамаи Заррофаҳо сухан ронам ва бигӯям… Фикри ман чунин аст:
– Қонунҳои ҷангалро аз нав дида баромадан даркор. Қонунҳои ҷангалро кӣ тартиб медиҳад? Ҳайвонот. Ва кӣ қонунҳоро вайрон мекунад? Боз – ҳайвонот! Аз ин рӯ, ба назари ман, қонунҳои кӯҳнаро таҷдиди назар кардан лозим аст. Ва он гоҳ мо аз тӯфонҳо наметарсем.
Шер мавзуи гапро дигар карданӣ шуда, аз Заррофа пурсид:
-Суханатонро ба охир расонидед ё чизи дигаре гуфтаниед?
Заррофа:
-Ман ҳамаашро гуфтам.
Шер:
-Маълумот дар бораи омори Заррофаҳоро чй тавр тартиб медиҳед?
Заррофа сулфа кард ва пас аз нафаси чуқур намедонист ба чунин саволи Шер чӣ ҷавоб диҳад.
Шер:
– Ба шумо савол дода шуд: Сатҳи таваллуди заррофаҳо чӣ қадар аст? Нақшаи таваллуд ва саршумори оилаҳои ҷавонҳоро ҳар сол ба таври қонунӣ ичро мекунед ё не?
Заррофа:
-Мувофиқи маълумоти оморӣ дар баъзе солҳо таваллуд кам мешавад.
Шер:
– Чаро?
-Заррофа:
-Худи мо ҳануз нафаҳмидаем, ки чаро ин тавр аст. Духтурон ва олимони мо мегӯянд, ки сабаби асосӣ муҳити зист аст.
Ҷангалҳо ифлос, оби тоза нест, барги дарахтон чанголуд.
Шер:
-Хуб, шинед. Мо ба шумо муфаттишон аз оҷонсии ришвахорӣ мефиристем, аз СММ барои муайян кардани муҳити зисти ҳудуди зиндагии Шумо комиссияи махсус талаб мекунем. Акнун нишинед.
Оё ягон каси дигар мехоҳад нуқтаи назари худро дар бораи ин тӯфон, дар бораи ин фалокате, ки ба сари ҳамаи мо омадааст, баён кунад?
Бум:
-Шери муҳтарам, ман метавонам чанд сухан гӯям?
Вале ногаҳон хорпушт пештар аз Бум ба сухан даромад:
-Мумкин аст мухтасар фикри худро баён кунам? Дар хона кӯдакони зиёд дорам… Боми хонаам мечакад, бояд таъмир кунам, зеро зимистон наздик меояд, то ҳол барои коре вақт надоштам.
Шер:
-Рафиқон, аввал ба ӯ сухан медиҳем, баъд бум сухан мекунад.
Хорпушт:
-Роҳбарони муҳтарами мо, агар рост гӯям, маро мисли Ҷордано Бруно ба коми оташ намепартоед? Ё мисли Мансури Ҳаллоҷ ба сӯям санг намезанед?
Шер:
-Дар бораи ин олимон аз куҷо медонӣ?
Хорпушт:
– Ман як вақт дар Донишгоҳ таҳсил карда будам ва дар бораи онҳо дар онҷо хонда будам. Агар мухтасар гӯем, ман фикр мекунам, ки ин Тӯфонро барои гуноҳҳоямон ба мо Худованди осмону замин фиристодааст. Барои он амалҳое, ки мо дар солҳои охир дар ҷангали худ кардаем.
Шер:
-Суханатонро тамом кардед?
Хорпушт: – Бале! Ман мухтасар гуфтам, чунон ки шумо маслиҳат додед.
Шер:
-Бигӯ Хорпушт, ту худро бегуноҳ меҳисобӣ?
Хорпушт:
– Ба назари ман, дар ҳама ҷангалзорҳо ва бешаҳо ва дар ҳар ҷое, ки нафас мекашанду мехоянд, шикаму нафс доранд, хулоса дар ин сайёра, касе бегуноҳ зиндагӣ карда наметавонад.
Дар байни даррандагону хазандагону ҳайвонот шӯру ғавғо сар шуд.
Шер дод зад:
– Ором, хомӯш шавед…
Дар толори маҷлисгоҳ хомӯшии сангин ҳукмфармо шуд. Шер ба хорпушт барои гуфтаҳояш бори дигар ташаккур гуфт:
-Баъд аз ҷаласа рақами телефон, суроғаи хонаатон, маълумот дар бораи шумораи фарзандонатонро ба мо гузоред, мо шуморо пайдо мекунем, агар лозим шавад, манзилатонро таъмир мекунем. Ҳоло бошад, шумо озодед. Боз кӣ сӯҳбат кардан мехоҳад? Оё дар бораи тӯфоне, ки ба сарамон фуруд омад, ягон андешаи дигаре ҳаст?
Ногаҳон дарахти пири ҳазорсола аз шер бо овози хаста пурсид. Иштироккунандагони маҷлис аз ин падида дар ҳайрат монданд.
Дарахти куҳан аз шер иҷозат гирифта ба сухан оғоз кард:
Асрҳои зиёд аст, ки ман дар ин ҷой шоҳиди ҷаласаҳои шумо мешавам. Ҳамеша гӯш мекардаму хомӯш будам. Вале имрӯз ман дигар хомӯш истода наметавонам. Ман аллакай ҳазорсола шудаам. Ман аллакай пир шудам, дигар чизе барои тарс надорам, ман ба наздикӣ мемирам… Оё ҳамаи шумо ҳайвонҳо фикр намекунед, ки ҳамаатон бесаводед? Шумо математика, химия, физикаро намефаҳмед ва умуман, фикр намекунед, ки шумо ҳанӯз дар асри санг зиндагӣ мекунед?
Шер:
– Метавонед кӯтоҳтар сухан кунеду сари мақсад биёед? Андешаатонро, факту далелҳоятонро вобаста ба мавзӯи имрӯза гӯед.
Дарахти ҳазорсола идома дод:
-Иҷозат диҳед, ки пеш аз маргам, гӯшҳо ва чашмони шуморо кушоям ва ҳақиқатро ба шумо ошкоро гӯям. Ва он гоҳ, агар хоҳед, маро ба оташ партоед.
Пас гӯш кунед:
1.Масалан Шумо, – ҷаноби Шер бори охир чӣ хонда будед?
2.Шумо ягон маротиба дар театр, дар осорхона, дар китобхона будед?
3.Шумо ягон маротиба аз равзани утоқи барҳавои ҷои кор ба гулҳои зебою кампайдо нигаристед? Дар пушти равзанаи Шумо гулҳои зебо ва фаввораҳои рангоранг рангрезӣ мекунанд. Ҳатто мурғакони сунъӣ раҳ мераванд ва булбулон чаҳ-чаҳа мезананд. Дар бораи қаҳрамониҳои шумо таърихшиносон достонҳо менависанд. Шумо аз утоқ берун шудаед ва миёни ҷамоати даррандагону хазандагону паррандагон дар ҷангалу бешаҳ, дашту саҳро рафтаед? Шумо ҳайвонҳои камбағали бемору ятимро зиёрат кардаед? Хуллас, Шумо боре миёни ҷамоат будед?
Ногаҳон шер аз ин ҳама суханҳои дарахти пир ба ғазаб омад ва фарёд зад:
-Метавонед ба ман далел оред ва онро собит кунед?
Дарахти ҳазорсола:
– Метавонам! Аҷдодони шумо дар ҷангалҳо ва бешаҳо ҳукмронӣ мекарданд, онҳо ҳама ҷоро ғорату талаву тороҷ карданд. Ва шумо, идомадиҳандаи насли онҳо, тамоми ҳайвонотро фиреб медиҳед ва ғорат мекунед. Ва ин аблаҳон, ба шумо бовар мекунанд…
Шер:
-Боз ҳарфи гуфтанӣ доред?
Дарахти ҳазорсола:
– Ҳа! Ҳазор сол боз туро мешунавам, акнун вақташ расид, маро бишнав. Ва баъд ба сӯи ман санг партоед ва пас аз ман салиб бисозед. Камтари дигар маро гӯш кунед, ки ман дар бораи Шумо чӣ фикр мекунам…
Ана, дар пахлуи шумо паланг ва бабр нишастаанд. Паланги азиз, ба ман гӯед, ки Коперник кист? Шумо дар бораи Нютон, Коперник чӣ медонед? Оё шумо аққалан медонед, ки пеш аз Коперник олимон, астрономҳо, химикҳои бузург ва физикҳо буданд?
Паланг:
-Ва шумо, ҷаноби дарахт, худатон медонед, ки онҳо кистанд?
Дарахти ҳазорсола:
– Ман медонам, ки замоне чунин олими давраи қадим, астрономҳои бузурги араб Ал-Батани Ал-Ришод буд. Птолемей низ буданд ва ман ба шумо номҳоеро мегӯям, ки шумо ҳатто дар хоб нашунидаед. Тамоми кашфиёти илмие, ки Николай Коперник ба мо пешкаш кард, дар китобхои қадими арабӣ пеш аз ӯ гуфта шуда буд. Ва ҳаракати ҷисмҳои осмонӣ: Уран, Нептун, Зуҳра, Миррих аллакай маълум буд ва роҳи осмонии онхо – мадор муайян карда шуда буд.
Коперник фақат давомдиҳандаи кори онҳо буд.
Ман онҳоро мефаҳмам, зеро дар табиат, дар ин дунё дигар чизи наве нест. Нав ин кӯҳнаи фаромӯшшуда аст. Касе ин суханонро гуфт ва ман комилан ба фикри ӯ розӣ ҳастам.
Шер сабрашро аз даст дод:
-Метавонед каме мухтасар сухан кунед? Охир, ин на Донишкада аст, на Донишгоҳи давлатии Маскав ва на ҷаласаи наттоқон барои шунидани далелҳои аблаҳонаи шумо.
Дарахти ҳазорсола:
-Муҳтарам ҷаноби Шер, шумо боадабона рафтор намекунед. Ба ман чунин муносибат кардан ба мартаба, қудрат ва мақоми Шумо мувофиқ нест.
Шер:
-Ин тавр бошад аз рӯи мавзӯъ ҳарф занед!
Паланг:
– Ба ман донистани шарҳи ҳоли онҳо чӣ зарурат дорад?
Дарахти ҳазорсола:
-Агар зиндагинома ва саргузашти зиндагиву марги онҳоро медонистед, ба ин хатоҳо роҳ намедодед. Чӣ гуна онҳо ҳукмронӣ карданд барои шумо дарси ибрат буд, шумо аз хатоҳои эшон дарси ибрат мегирифтед.
Дар толори ҷангал шуру ғавғо ба миён омад.
Дарахти ҳазорсола:
– Ва инак, дар охир ба шумо мегӯям: Шумо, Шери азиз, Паланг, Бабр, Мори афъӣ ва Тимсоҳ метавонистед аз хатоиҳои аҷдодони худ ибрат гиред.
Ва ниҳоят, ба мавзуи асл меоям. Ин тӯфон аз куҷо пайдо шуд?
Ин тӯфони пуртаъсир ба амал омад:
- Барои гуноҳҳои мо.
- Барои бесаводии мо.
- Барои нопокии мо.
- Барои ришваю фасодкории мо.
- Чун шумо аз ҷангал, аз ҳамаи мо ҳастед, бозиҳои ифлоси пасипардаатонро пинҳон мекунед ва ҳар рӯз дар рӯзномаву маҷаллаҳо, дар радиову телевизион дурӯғ мегӯед. Аз ин рӯ, табиат ва Ақли олӣ тоқат мекунанд, аммо ҳатто ҳар сабр ҳудуди худро дорад. Ва Офарандаи замину осмон сарбозони худро дар шакли тӯфон назди мо фиристод, то мову шуморо барои дурӯғҳои мо, барои гуноҳҳои мо ҷазо диҳад. Бори дигар моро огоҳ мекунад, ки дар ин дунё ҳеҷ чиз аз назари ӯ пӯшида намемонад. Ҳама чизро мебинад, ҳама чизро мешунавад.
Ӯ бо тӯфони худ бори охир ҳушдор дод, ки агар гуноҳ карданро бас накунед, ҳамаро аз рӯи замин ё тавассути обхезӣ, ё гармӣ ва ё сармо нест мекунад. Ман суханамро ба охир расонидам, акнун ҳар чӣ хоҳед, кунед. Ман, дарахти ҳазорсола, мисли падар, мисли модар, ба Шумо маслиҳат додам ва аз номи Офарандаи замину осмон ҳамаро огоҳ кардам.
Шер:
-Бо хамин мачлиси даррандагону хазандагону паррандаҳоро пӯшида эълон мекунам. Хайр, рафиқон, ҷанобон, то тӯфони навбатӣ.
Ва ман аз ту дарахти ҳазорсола хоҳиш мекунам, ки ист…
Ҳошим ГАДО
PS: Дар ҳамин чо афсонаи бачагонаи бофтаамро ба охир мерасонам.
Панд: ҳар ки чизеро фаҳмид, фаҳмид ва ҳар кӣ нафаҳмид, лозим нест, ки ҳама чизро фаҳмад. Охир, аз донишу заковати зиёд ғам ба саратон меояд, чунонки боре нависанда ва дипломати рус Гертсен гуфта буд: “Дод аз дасти ақл!”.
Ва ман илова мекунам, “вой бар ҳоли ақл!”.
