Ё чаро бо гузашти 3 сол ҳанӯз ҳам шикояти муштариёни “Кюнет” баррасӣ намешавад?
Ахиран Суди ноҳияи Синои шаҳри Душбанбе баъд аз чор соли манъи фаъолияти ширкати «Ҳафтбурҷ» ва баҳсу мурофиаҳои судии он шаш масъули ин ширкатро аз 8 то 11-солӣ маҳкум кард. Суд ба Осимҷон Маъруфов 8 сол, ба Олим Маъруфов, Ориф Расулов 10-солӣ ва ба Саидҷон Саъдуллоев, Раҳимбек Саидов, Шарифбек Хушмаҳмадов 11-солии зиндон ҷазо таъйин намуд. Гуфта мешавад, раҳбарияти ширкати «Ҳафтбурҷ» дар тӯли се соли фаъолият бештар аз як миллион доллар маблағи мизоҷони худро тасарруф намудааст.
Прокуратураи генералии Тоҷикистон моҳи июли соли 2013 зимни санҷиши прокурорӣ дар кори ширкати «Ҳафтбурҷ» амалҳои қаллобӣ ва сӯйистифода аз бовариро ошкор намуда, фаъолияташро дар кишвар манъ кард ва ҳисобҳои онро баст. Ҳамчунин, гуфта мешуд, ки «роҳбарони ин ширкат бо машварати пешакӣ бо мақсади фиреб додан ва сӯйистифода аз боварӣ тасарруф намудани молу мулки ғайр, фаъолияти корхонаро дар шакли пирамидаи молиявӣ ба роҳ монда, якчанд хизматрасониҳо, аз қабили маркетинги шабакавӣ, хизматрасонии маркетингӣ, омӯзиши забонҳои англисӣ, дарсҳои компютерӣ, ронандагӣ ба шаҳрвандон пешниҳод намудаанд. «Ҳафтбурҷ» аз рӯи қоидаҳои пирамидаи молӣ кор мекунад ва фаъолияти минбаъдаи он боиси зарари бештари мизоҷонаш хоҳад шуд».
Шикояти муштариёни «Кюнет»
Боздошт, ба қаллобӣ муттаҳам ва пушти панҷара кардани масъулони ширкати «Ҳафтбурҷ» дар ҳолест, ки се сол қабл муштариёни ширкати ба ҳамин монанд – «Кюнет» низ аз фаъолият ва тарзи ҷалбнамоии даъватшавандагон ба Прокуратураи генералии Тоҷикистон шикоят бурда буданд. Муштариёни ширкати “Кюнет” аз он изҳори нигаронӣ намуданд, ки масъулони он зимни ҷалби онҳо аз роҳи фишори равонӣ истифода намудаанд ва бо сӯйистифода аз боварӣ маблағҳояшонро кашида гирифтаанд. Бино ба гуфтаи ин фиребхӯрдагон, онҳоро наздикони худашон, ки қаблан ба ин ширкат аъзо шудаанд, ҷалб кардаанд, зеро дар сурати дигар пешниҳоди чунин ҷои корро аз ҷониби шахси бегона қабул намекарданд. Ба андешаи ин нафарон, вазифаи нафари даъваткунанда танҳо даъват аст, на бештар аз он. Дигар боқимонда корро масъулон иҷро мекунанд.
Алишер: Дар “Кюнет” 2800 доллар “сӯхтам”
Алишер, як нафар аз фиребхӯрдагон, сокини ноҳияи Варзоб, ки мегӯяд аввалҳои соли 2013 духтари холааш ӯро ба ин дом афтондааст, бо маблағи 1900 доллар ба ширкат аъзо шудааст. Ӯ, ки он вақтҳо ба хариду фурӯши мева дар бозор машғул будааст, мегӯяд, рӯзе духтари холааш ба наздаш омад ва гуфт, ки як кори озодаву беҳтаре барояш пайдо кардааст ва зуд бояд рафта, онро бубинад. Ба гуфтаи ӯ, аввалҳо духтари холааш либоси оддӣ ва хоксорона ба бар мекард ва бо гузашти чанд вақт тарзи либоспӯшиаш дигар шуду бо ҳар гуна занҷираву дастбандҳои ба қавле тиллоӣ худашро оро додан гирифт ва ҳатто тарзи гапзаниаш ҳам дигар шуд: “Ҳарчанд мепурсидам, ки дар куҷо кор карда истодааст, вале чизе намегуфт. Танҳо мегуфт, ки дар як ширкати хориҷӣ фаъолият дорад ва дар сурати холӣ шудани ягон ҷой, агар хоҳӣ, номзадиатро пешниҳод мекунам”.
– Рӯзи дигар якҷоя бо духтари холаам барои дидани «ҷойи кор» рафтем. Он дар як бинои 12-қабата, дар ошёнаи 2-юм дар маҳаллаи «Театри ҷавонон» воқеъ будааст. Ростӣ, ҳайрон шудам, ки ин чӣ хел ширкати хориҷист, ки дар бинои истиқоматӣ ҷойгир аст ва аз духтархолаам пурсидам. Ӯ аз кунҷкобии ман дар бораи ҷойи кори нав ба ҷон омада бошад ҳам, вале сир бой намедод. Баъдтар фаҳмидам, ки ин як шарти масъулони ширкат будааст, ки то овардани мизоҷ дар бораи кор ба ӯ чизе нагӯянд. Хулоса, ба ин хона ворид шудем. Хона аз се ҳуҷра иборат буд. Дар ҳар як ҳуҷра чанднафарӣ бо кадом коре банд буданд. Моро дар дарун як марди тоҷик пешвоз гирифт ва маро ба як ҳуҷраи дигар гузаронданду ба муддати 5-6 дақиқа танҳо гузоштанд. Муҳит ором, касе бо овози баланд гап намезанад. Баъдан, он мард бо духтари холаам ворид шуд ва чунон бо самимият аҳволпурсиям кард, ки гумон кардам, солҳо боз маро мешиносад. (Ин ҳам як роҳу усули ба боварии одам даромадани намояндагони чунин ширкатҳо аст). Ин масъул ширкати «Кюнет»-ро таърифу тавсифҳои зиёде кард. Гуфт, ки ин ширкат тиҷоратӣ аст, ба фурӯши маҳсулоти бриллиантӣ ва тиллоӣ машғул аст ва пас аз хариди ин маҳсулот метавонӣ аъзо шуда, одам ҷалб намоӣ ва бо ин роҳ тиҷорат карда, фоида ба даст орӣ. Ба гуфтаи масъул, дар ширкат судяҳо, адвокатҳо, милисаву духтурони ботаҷриба ҳам аъзо ҳастанд, ки баъдан маро бо кори эшон низ шинос хоҳанд кард. Ҳамин тавр, маро се рӯз пайи ҳам ба ҳамон хона бурданд, ҳамин хел карданд, ки пурра ба онҳо бовар кардам ва 1900 доллареро, ки тайи чанд сол бо азобу машаққати савдогарӣ ҷамъ карда будам, бароварда ба онҳо додам. Ана пас аз ин сарсониву саргардониям сар шуд. Баъди гузаштани чанд дарс оид ба чи гуна ҷалб кардани нафарон, маҷбурам карданд, ки барои шохаҳои чапу ростам одам биёрам. Маслиҳатам доданд, ки аввал ҳамон нафаронеро даъват кунам, ки зиёд ба ман боварӣ доранд. Дигар илоҷ надоштам ва модари 60-солаамро бо худ бурдам ва маҷбур шудам, ки барои аъзо кардани ӯ аз бонк 1000 доллар қарз гирам. Ва ҳамин тавр, бо вуҷуди кӯшишҳои зиёд дигар касе аз хешу табор ҳозир нашуданд, ки маро ҳамроҳӣ кунанд ва пас аз чанде «кор» дар ин ширкат 2800 доллар «сӯхтам». Ҳозир дар як ширкати сохтмонӣ дар шаҳри Душанбе сохтмончӣ шуда кор карда истодаам,- мегӯяд он рӯзҳоро бо ҳаяҷон ба ёд оварда, Алишер.
Ҷабрдидагон: «Кюнет» корҳои давлатиро паст мезанад
Қайд кардан бамаврид аст, баҳори соли 2014, пас аз он ки дар ҳафтаномаи «Фараж» маводи силсилавии тадқиқотии журналистӣ дар мавриди тарзу усули ҷалби ғайриқонунии одамон ба ширкати «Кюнет» ба табъ расиданд, нафарони зиёди ҷабрдида низ ба рӯзнома муроҷиат карданд ва сипас дар Прокуратураи генералии Тоҷикистон низ баёноту ариза ҳам доданд, вале бо гузашти се сол ягон чораҷӯие сурат нагирифтааст. Ҷабрдидагон мегӯянд, яке аз роҳҳои ғайриқонунии ҷалби намояндагони ин ширкат дар он буд, ки эшон кор дар мақомоти давлатӣ, соҳаи маориф ва дигар корхонаҳои давлатиро паст мезаданд ва мегуфтанд, ки онҳо низ дар гузашта коргари давлатӣ буданд ва диданд, ки ба ояндаи дурахшон умед нест, ба ин ширкати хориҷӣ ба кор омаданд.
Миёни фиребхӯрдагон донишҷӯён низ зиёданд, ки мегӯянд намояндагони ширкати «Кюнет» рӯзи онҳоро сиёҳ кардааст ва бо сабаби дар дарсҳо иштироки мунтазам надоштан аз донишкадаҳо ихроҷ карда шудаанд.
Чунин фиребгарӣ ва сӯйистифода аз боварии мардум аз ҷониби намояндагони ширкати «Кюнет» дар ҳолест, ки фиребхӯрдагон мегӯянд, коргарони ин ширкат Сайҳомид Маҳмудов, яке аз наздикони собиқ раиси шаҳри Душанбе Маҳмадсаид Убайдуллоевро роҳбари тоҷикистонии ин ширкат муаррифӣ мекардаанд ва ба ақидаи онҳо, гӯё ахирӣ пуштибони қавии ширкат будаасту касеро зӯраш ба ӯ намерасидааст.
Тим Гарни – ҳуқуқшиноси «Кюнет»: Намояндагон ҳақ надоранд касеро бо фиреб аъзо кунанд!
Пас аз гирудорҳои зиёд ва навис-нависҳои «Фараж» ахиран роҳбарияти «Кюнет» чанд нафар аз журналистони тоҷикро ба кишвари Малайзия бурд, то бо кору фаъолият ин ширкат аз наздик ошно шаванд ва бубинанд, ки ширкати «Кюнет» дар ҳақиқат вуҷуд дорад ва касе сокинони Тоҷикистонро фиреб доданӣ нест. Вале баъди бозгашт кам журналистоне буданд, ки дар бораи фаъолияти ширкат холисона мавод навиштанд. Илова бар ин, соли 2015 ҳуқуқшиноси ширкати «Кюнет» – Тим Гарни аз Малайзия ба Тоҷикистон омад ва бо доираи васеъи журналистон оид ба ширкат ва нофаҳмиҳо миёни шаҳрвандони кишвар нисбат ба «Кюнет» суҳбат кард. Азбаски тарҷумони ин нишаст яке аз намояндагони «Кюнет» буд, барои ҳамагон номаълум буд, ки суханҳои ин намоянда ба ҳозирин ва аз ҳозирин ба намоянда дар кадом шакл ва маъно тарҷума карда шуд. Яке аз нуктаҳои муҳиме, ки дар бораи фаъолияти ин ширкат рӯшан шуд, ин бо розигӣ ва хоҳиши даъватшуда аъзо шуданаш ба «Кюнет» буд. Яъне, намояндагони «Кюнет» ҳақ надоранд касеро бо роҳи зӯрӣ, фиреб ва ваъдаи даромади зиёди муфт аъзо кунанд. Ба андешаи ин намоянда, масъулони ширкат сараввал бояд дар бораи ширкат маълумоти саҳеҳ диҳанд, тарзу услуби ин намуди тиҷоратро фаҳмонанд ва ба навдаъватшудагон муҳлат диҳанд, то бо наздикону пайвандон оид воридшавӣ ба он маслиҳат намоянд.
Суханони Тим Гарни, ҳуқуқшиноси малайзиягии «Кюнет» дар ҳолест, ки намояндагони тоҷикистонии ширкат аз роҳҳои ғайриқонунии ҷалб намудан истифода мекунанд, яъне ба даъватшудагон фишори равонӣ меоранд, ҳар лаҳза занг зада, онҳоро хотиррасон мекунанд, то дар бораи ширкат ба касе лаб накушоянд. Зеро онҳо метарсиданд, ки мардум дар ин бора маълумоти мусбат надоранд ва андешаашонро тағйир хоҳанд дод.
Ҳамин тавр, ахиран масъулони ширкати «Ҳафтбурҷ», ки дар қаллобию мардумфиребӣ муттаҳам мешуданд, пушти панҷара рафтанд, вале шикояти фиребхӯрдагони ширкати «Кюнет» бо гузашти беш аз ду сол ҳамоно беҷавоб боқӣ мемонад.
Прокуратураи генералӣ: Наметавонем бе иҷозати роҳбарият ҳарфе гӯем
Аз Прокуратураи генералии Тоҷикистон, ки тафтишоти пешакии қазияи ширкати «Кюнет»-ро ба зимма доштанд, дар суҳбати телефонӣ бо «Фараж» омода нашуданд, то ҷузъиёти бештареро нисбат ба шикояти ҷабрдидагони «Кюнет» ва тақдири ин ширкат матраҳ намоянд. Онҳо гуфтанд, танҳо дар сурати пешниҳоди мактуби расмӣ ва иҷозати роҳбарият метавонанд маълумот дастрас намоянд.
Ҳамин тавр, дар ниҳоят муштариёни сершумори ширкатҳои “Кюнет” ва “Ҳафтбурҷ” ҳама ду даст дар бинӣ монданд ва дигар ҳатто умеди баргардондани пулҳои дар тиҷорати ин ширкатҳо гузоштаашонро надоранд. Худи Сайҳомид Маҳмудов бошад, тавонист пас аз ин гирудорҳо аз мақоми роҳбарии “Кюнет” ва “Ҳафтбурҷ” озодона канор равад ва ба вазифаи раиси корхонаи фаръии байниноҳиявии бақайдгирии техникии шаҳри Душанбе “МПТИ” таъйин гардад. Вале ахиран шаҳрдори нави Душанбе Рустами Эмомалӣ дар рӯзҳои аввалини корияш, 16-уми январ, Сайҳомид Маҳмудовро аз мақоми раиси “МПТИ” барканор кард.
Маврид ба зикр аст, ки ширкати “Кюнет” дар Тоҷикистон аз соли 2006 ба ин сӯ фаъолият мекунад ва бино ба иттилои расмӣ, бештар аз 2 ҳазор намояндаи мустақил дорад. Аз вижагиҳои фаъолияти ин ширкат фурӯши молҳои хос мебошад, ки ҳеҷ кадомашон маводи ниёзи аввалия нестанд.
Шамсулло ФОЗИЛОВ, “ФАРАЖ”
