Мусоҳиба бо мудири шуъбаи ҳайвонҳои ваҳшии Муассисаи давлатии “Боғи ҳайвонот»-и шаҳри Душанбе Эмомова Зуҳро
Ба «Боғи ҳайвонот» даромадан замон ба назарам панҷараи хирс афтод. Хирси даруни панҷара бо зане бозӣ мекард. Бо супоришҳои пай дар пайи зан, ки аз як панҷара гузашта буд, хирс гоҳ мерақсид, гоҳи дигар «салто» мезад. Ҳама тамошобинон ба ин манзара бо диққат нигариста, бархе сабт мекарданд, бархеи дигар акс мегирифтанд ин манзараро ва бархеи дигар якҷоя селфӣ мекарданд бо хирсу зан. Ин зан бо ҳама ҳайвонҳои даруни панҷара – хирс, гург, шер, паланг, яъне бо ҳайвонҳои ваҳшӣ якранг муносибат карда, дар даҳони онҳо ҳар гуна ширинӣ мемонд, пуштҳояшонро мехорид, суҳбат мекард, супориш медод, механдид… Мо суҳбате оростем бо ин зан, ки фишурдааш ба хонанда пешкаш мегардад.
– Салом!
– Воалейкум бар салом!
– Мо суҳбату бозӣ карданатонро дидем. Ҳатто миёни Шумо ва ҳайвонҳои ваҳшӣ танҳо як панҷара буд. Сабаби наҳаросиданатон дар чист?
– Ҳайвон ҳиссиёти одамро мефаҳмад. Агар шахс ба гандагӣ ва бо нияти зарар расонидан ё ғам додан ба онҳо наздик шавад, ё аз дур ҳам муносибат кунад, ҳатман огоҳ мешаванд. Ҳайвонотро ҳам Худо офаридааст, ҳамон Худое, ки моро офаридааст. Ман аз онҳо наметарсам, зеро онҳо ҳам фарзандони мананд. Онҳо ҳам дар навбати худ наметарсанд аз ман, зеро ман модари онҳо мешавам.
– Модоме, ки ин қадар бо меҳр худатонро бо ҳайвонҳо узви як оила мешуморед, ҳатман дар миён чӣ гапе ҳаст ба ҷуз ин муносибатҳоятон. Ё не?
– Каме ҳам бошад, фаҳмидед. Ман ба ин ҳайвонҳо шир додам, шири худамро ва фикр мекунам, сабаби асосии меҳри зиёд доштанам ба ҳайвонҳо ҳамин аст.
– Қиссаи чи тавр шир доданатнро нақл намекунед?
– Мекунам. Чаро не.
– Марҳамат!
– Ман вақте надоштам, ки ширамро ба фарзандам диҳам. Модарам мегуфт, ки ширатро дӯшида, зери дарахте рез. Ман бошам, ширамро ба ин ҳайвонҳо медодам. Ҳамин тавр, ман модару ин ҳайвонҳо фарзанд шудаанд.
– Чӣ Шуморо ба ҳайвонҳо мепайвандад?
– Якум ин ки, ман аз хурдӣ бо ҳайвонҳо муносибати наздик доштам, хеле наздик. Бузу мурғ, сагу гурбаи ромшуда доштам ва аз субҳ то шом бо онҳо мегаштам. Албатта, ин гуна муносибатро ягон модар намехоҳад ва маро пайваста ҷанг мекарданд. Фикр мекунам, ки меҳри ҳайвон дар хуни ман ҷой дода шудааст. Дуюм ин ки, ман 10 сол фарзанд наёфтам. Шояд инҳо дарди бефарзандиро аз ман каме гирифтанд.
– Инҷо чи гуна ба кор омадед?
– Баъди оилаам вайрон шудан дилам аз зиндагӣ тамоман монд. Аз одамон дида, дарду аламамро ба ҳайвонот холӣ мекардам. Ҳамроҳи гурбаву саги ҳамсояҳо гап зада мешиштам. Ин муносибати маро дида, ҳамсояҳо мегуфтанд, ки «рав, дар «Боғи ҳайвонот» кор кун». Хуллас, ҳамсояҳо роҳнамоӣ карданду ман ба кор омадам. Баробари шунидани мақсадам раиси онвақтаи «Боғи ҳайвонт» дар тааҷҷуб монда, аввал қабул накард. Ман ба зораву нола гузаштам ва аз 8-ум то 12-уми марти соли 2007 омада рафтан гирифтам. Рӯзи охирин бо раис рӯ ба рӯ истода, гуфтам, ки «бовар кунед, ман дигар роҳкиро барои омадан надорам. Маро ба кор мегиред ё не?». Намедонам чи хел шуд, ки маро ба кор гирифт ва ҳамин тавр, аз 12.03.2007 то имрӯз дар инҷо ба нигоҳубини ҳайвонҳои ваҳшӣ машғулам.
– Чанд соат кор мекунед?
– Аз соати 8 то 18.
– Дар як ҳафта чанд рӯз кор мекунед?
– Дар як ҳафта 6 рӯз кор мекунам. Рӯзи истироҳатии ман рӯзи душанбе аст.
– Шумо гуфтед, ки рӯзи душанбе рӯзи истироҳатиатон аст. Пас, рӯзи душанбе ин ҳайвонҳоро кӣ нигоҳубин мекунад?
– Ман рӯзҳои душанбе ҳам меоям. Меояму корҳоро ба барвақтӣ тамом карда меравам. Хӯрок медиҳам, тоза мекунам.
– Хӯрокдиҳӣ чи гуна аст ва чанд маротиба?
– Дари хӯрокдиҳӣ алоҳида аст. Вақте ман аз он дар меоям, ҳайвонҳо худашон эҳсос мекунанд, ки хӯрок овардаам. Бовар кунед, як дарро ман мекушоям, дари дигарро онҳо. Ҳар рӯз як маротиба ба ин ҳайвонҳо хӯрок медиҳам.
– Таги пойҳояшонро чи гуна тоза мекунед?
– Агар аҳамият дода бошед, дар шуъбаи мо 13 панҷара аст, ки дар дохилашон гург, шер, паланг ва хирс зиндагӣ мекунанд. Аз ҳамин миқдор панҷара як панҷарааш холӣ аст. Барои таги пойҳои инҳоро тоза кардан, ман бо тартиб ҳайвонҳои панҷараи дуюмро ба панҷараи якум мегузаронам ва панҷараи ифлоскардаашонро тоза мекунам. Бо ҳамин тартиб ҳамаашро ҳар рӯз тоза мекунам.
– Дар муддати ин қадар сол ягон воқеа рух надодааст?
– Худо нишон надиҳад, то ҳол дар ин кори ман ягон ҳодисаи нохуш рӯй надодааст. Ҳайвонҳо на ба мардум ва на ба худам зарар нарасонидаанд.
– Чаро ба одамон нею ба ҳайвонҳо мудом дарду аламатонро холӣ мекунед?
– Чунки, фикр мекунам аз одамон дида ҳайвонҳо маро бисёртар мефаҳманд. Албатта, ман ҳар вақте зиқ шавам, бо ин ҳайвонҳо гиря мекунам, чӣ дарду ғаме, ки дорам, ба инҳо мегӯям ва фикр мекунам, инҳо маро мефаҳманд.
– Атрофиён, падару модар, хешу ақрабо ба ин касбатон чӣ назар доранд?
– Дар аввал падару модарам умуман розӣ набуданд ба корам. Онҳо дар ташвиш буданд. Ростӣ, ман пинҳонӣ ба ин кор сар кардам. Пас аз чанд моҳ кор карданам хабар ёфтанд. Фикр мекунам, ҳоло розиянд, зеро аллакай фаҳмиданд, ки ман бе ҳайвонҳо худамро тасаввур карда наметавонам.
– Ягон кори нав бо маоши хубтар пешниҳод кунанд, ҷавобатон чӣ мешавад?
– Ҳамин гуна пешниҳод буд. Раиси Сирки давлатӣ пешниҳод карда буд, ки дар онҷо кор кунам. Ҳам хона, ҳам кори сабуктар ва ҳам маоши зиёд буд, аммо натавонистам бе инҳо. Дар онҷо ҳамагӣ дуюним моҳ тоқат кардаму халос. Ин ҳам дар ҳоле, ки онҷо танҳо 2-3 соат кор мекардам.
– Ҳайвонҳоро чи гуна оббозӣ медоронед?
– Аз берун бо об мешӯям ва бовар кунед, ҳаловат ҳам мебарам аз ин кор.
– Саволи охирин ҳамин, ки мо ба шумо таклифи кор карданием, чӣ мегӯед?
– Раҳмат барои суҳбати самимӣ, аммо ин таклифатонро қабул карда наметавонам, зеро, гуфтам-ку, бе инҳо наметавонам. Ҳатто рӯзи истироҳатиам меоям.
– Шӯхӣ кардам, ба Шумо барори кор!
– Раҳмат, ба шумо ҳам! Кам-кам моро хабар гиред!
Мусоҳиб: Ҳафизуллоҳи ТОҲИРӢ
